Aby zapisać się na listę naszego newslettera, prosimy podać swój adres email:

 

Wyszukiwarka e-Polityki :

 

Strona Główna  |  Praca  |  Reklama  |  Kontakt

 

   e-Polityka.pl / Artykuły - Świat / Azja i Pacyfik / Australia i Oceania (cz.2)               

dodaj do ulubionych | ustaw jako startową |  zarejestruj się  

  ..:: Polityka

  ..:: Inne

  ..:: Sonda

Czy jesteś zadowolony z rządów PO-PSL?


Tak

Średnio

Nie


  + wyniki

 

P - A - R - T - N - E - R - Z - Y

 



 
..:: Podobne Tematy
09-05-2009

 

01-06-2008

 

30-01-2008

 

10-01-2008

 

24-11-2007

 

14-10-2007

 

21-09-2007

 

+ zobacz więcej

Australia i Oceania (cz.2) 

08-03-2006

  Autor: Jarosław Błaszczak

Australia i Oceania. Ludziom wychowanym na polskich źródłach geograficznych trudno wyobrazić sobie te dwa słowa osobno. W naszych oczach cały ten obszar stanowi zwykle spójną całość. Tymczasem w kategoriach międzynarodowej polityki, "Australia" to w skali regionu polityczny i ekonomiczny gigant. Pod pojęciem "Oceanii" kryje się trzynaście bez porówania słabszych państw, orbitujących wokół wielkiego sąsiada. Jakie są ich wzajemne relacje? Oto kolejne krótkie analizy stosunków bilateralnych.

 

 

Tuvalu

Liczące zaledwie 11,5 tysiąca mieszkańców i 26 km2 powierzchni Tuvalu jest jednym z najmniejszych państw świata, co musi także znajdować swe odbicie w sferze stosunków międzynarodowych. Kraj jest niemal całkowicie uzależniony od pomocy z zewnątrz, zaś jego najbardziej dochodowym towarem eksportowym jest domena internetowa - .tv – której sprzedażą zajmuje się na mocy specjalnej umowy pewna firma z Kalifornii, przekazując rządowi Tuvalu roczną opłatę dzierżawną w wysokości kilku milionów dolarów.  

Znaczna część wydatków budżetowych finansowana jest z dochodów ze specjalnego funduszu powierniczego (Tuvalu Trust Fund), mającego zapewnić państewku minimum finansowej stabilności. Australia jest największym ofiarodawcą tego właśnie funduszu. W bieżącym roku rozliczeniowym wartość jej wpłat, a także innych realizowanych na Tuvalu projektów, wyniesie ok. 3 mln A$. Australia pomaga także Tuvalu w dozorowaniu należących do niego łowisk, a w 1994 podarowała temu państwu łódź patrolową. 

W sferze gospodarczej, dolar australijski jest, równolegle z miejscową walutą, pełnoprawnym środkiem płatniczym na Tuvalu. Wymiana handlowa jest całkowicie jednostronna. W roku finansowym 2004-05 Australia dostarczyła dobra o wartości ok. 3,6 mln A$, przede wszystkim żywność. Kupiła towary za zaledwie 4 tysiące A$, głównie metale z odzysku, czyli złom. Daje jej to czwarte miejsce na liście kierunków importu, natomiast wśród kierunków eksportu nie jest w ogóle notowana (a co ciekawe, drugie miejsce zajmuje tam Polska, która jest odbiorcą aż 26,3% eksportu Tuvalu). 

Nauru


Choć Nauru jest wielkością zbliżone do Tuvalu, jego stosunki z Australią są nieco bardziej złożone. Od 1920 wyspa była terytorium mandatowym Ligi Narodów, formalnie zarządzanym wspólnie przez Australię, Nową Zelandię i Wielką Brytanię, jednak to Australijczycy faktycznie sprawowali władzę. Podobne rozwiązanie, tylko już bez udziału Nowej Zelandii, zostało powtórzone w 1947 w ramach systemu powierniczego ONZ. 

Właśnie z tego okresu wywodzi się spór, który był powodem skierowania przez Nauru skargi przeciw Australii do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w 1989. Strona naurańska twierdziła, iż w czasie trwania zarządu powierniczego Australia nielegalnie eksploatowała najważniejsze i de facto jedyne bogactwo naturalne Nauru – złoża fosfatów. Ostatecznie sprawa zakończyła się polubownie w 1993. Nauru wycofało swój pozew w zamian za ponad 100 mln A$ odszkodowania, z czego ponad połowa została wypłacona w gotówce, a reszta jest przekazywana w rocznych ratach po 3,5 mln A$ przez okres 20 lat. 

20 września 2005, podczas sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ na szczeblu szefów państw i rządów (tzw. Szczyt Świata) w Nowym Jorku, oba kraje podpisały memorandum w sprawie współpracy, pomocy rozwojowej i radzenia sobie z imigrantami. Na mocy tego porozumienia, Nauru zgodziło się użyczyć swojego terytorium na obozy dla nielegalnych imigrantów, którzy próbowali dostać się do Australii, a obecnie czekają na rozpatrzenie ich sprawy przez odpowiednie organy. W zamian Canberra zapewnia daleko idącą pomoc dla kraju zrujnowanego kryzysem gospodarczym z 2001, w dużej mierze wywołanego wyczerpaniem się złóż fosfatów. W roku płatniczym 2005-06 łączna wartość przekazanego wsparcia wyniesie 16,9 mln A$. 

Wartość dwustronnej wymiany handlowej wynosi obecnie ok. 13 mln A$, co należy uznać za dobry wynik, biorąc pod uwagę wielkość gospodarki Nauru. Czynnikiem ułatwiającym handel jest bez wątpienia przyjęcie dolara australijskiego jako jedynego środka płatniczego w tym państwie. Podobnie jak w przypadku Tuvalu, bilans wymiany jest bardzo daleki od równowagi – wartość eksportu Nauru do Australii to zaledwie 84 tyś. A$, na co składają się przede wszystkim instrumenty pomiarowe i elektroniczne, silniki, komputery oraz dzieła sztuki. Najważniejsze dobra eksportowane przez Australię dobra to żywność, zwłaszcza przetwory mięsa i mleka, a także środki transportu i wyroby tytoniowe.

Mikronezja


Sfederowane Stany Mikronezji przed uzyskaniem niepodległości w 1986 stanowiły terytorium powiernicze zarządzane przez USA, a obecnie obie federacje łączy umowa o stowarzyszeniu. Wobec priorytetowości Waszyngtonu w polityce zagranicznej Mikronezji, Australii przypada nieco mniej znaczące miejsce, co widać głównie w dziedzinie stosunków gospodarczych (o czym szerzej niżej). Gdy idzie o stosunki polityczne, pozostają niezmiennie bardzo dobre. Uznając rybołówstwo za sektor kluczowy dla przyszłości Mikronezji, Australia nieodpłatnie wyposażyła ją w latach 90. w trzy kutry do patrolowania wód terytorialnych i wyłącznej strefy ekonomicznej. Dla państwa składającego się z ponad 600 wysepek o łącznej długości linii brzegowej przekraczającej 6 tysięcy km, takie wsparcie ma duże znaczenie. W ramach realizowanego wspólnie Programu Współpracy Obronnej, Australia ponosi obecnie koszty utrzymania podarowanych wcześniej jednostek. 

Pewien zawód budzić musi skala stosunków ekonomicznych. Choć Mikronezja liczy dziesięciokrotnie więcej mieszkańców niż omawiane wcześniej Nauru, odnotowane obroty handlowe były w roku finansowym 2004-05 znacznie niższe niż w przypadku tego państwa i wyniosły niespełna 8 mln A$. Wynika to przede wszystkim z dominacji USA na rynku Mikronezji. Największy udział w australijskim eksporcie mają produkty rolno-spożywcze oraz paliwa. Import to przede wszystkim silniki, wyroby ceramiczne i odzież, jednak jego wartość wyniosła zaledwie 38 tysięcy A$. Dodatkowo Australia przekazuje corocznie ponad 2 mln A$ pomocy dla Mikronezji, z czego około połowa to pomoc rozwojowa, a pozostała część ma związek ze współpracą obronną.

Wyspy Marshalla

Sytuacja Wysp Marshalla na arenie międzynarodowej jest bardzo zbliżona do Mikronezji, przede wszystkim za sprawą niezwykle ścisłych związków z USA, stąd i podobna treść stosunków z Australią. Najważniejszym wspólnym przedsięwzięciem jest Program Współpracy Obronnej, sprowadzający się do współfinansowania przez Australię Programu Łodzi Patrolowych na Pacyfiku, w którym Wyspy Marshalla, obok innych państw, biorą czynny udział. Canberra w ostatnim roku finansowym przeznaczyła na ten cel niespełna 900 tysięcy A$. Kolejne 320 tysięcy A$ Australia wydała na stypendia i wsparcie organizacji pozarządowych na Wyspach. 

Wielkość wymiany handlowej może budzić zadowolenie, biorąc pod uwagę, że Wyspy liczą zaledwie 55 tysięcy obywateli. Wolumen wymiany wyniósł ostatnio nieco ponad 11,6 mln A$, przy czym dominacja Australii była ogromna – jej nadwyżka  handlowa wyniosłaaż 11,3 mln A$. Po stronie eksportu Australii pojawiały się najczęściej perfumy i kosmetyki, żywność oraz maszyny specjalistyczne. W imporcie dominowały statki i łodzie, wyroby skórzane oraz komputery.  

Palau


Palau to kolejne państwo będące jeszcze do niedawna terytorium powierniczym ONZ pod zarządem USA, co do dziś ma decydujący wpływ na kształt jego polityki zagranicznej. Ponadto jest to najbardziej wysunięte na zachód państwo Oceanii, co powoduje, iż w sferze stosunków gospodarczych ciąży zdecydowanie w stronę Azji Wschodniej – jego najważniejszym partnerami handlowymi są Japonia i Korea Południowa. 

Podobnie jak w przypadku Mikronezji i Wysp Marshalla, Australia współfinansuje patrolowanie wód znajdujących się pod jurysdykcją Palau, co w roku finansowym 2004-05 kosztowało australijski budżet blisko milion A$. Kolejne 200 tysięcy A$ przeznaczono na program małych grantów mających stymulować rozwój społeczności lokalnych na Palau. 

Australia zajmuje piąte miejsce zarówno wśród krajów, skąd pochodzi import Palau, jak i na liście kierunków eksportowych. Roczna wartość wymiany wynosi ok. 2,4 mln A$, z czego eksport Palau warty jest zaledwie 4 tysiące A$. Są to przede wszystkim narzędzia mechaniczne i biżuteria. Z kolei z Australii na Palau trafiają silniki, pompy gazowe, farby i barwniki, a także żywność.

Kiribati


Pod względem potencjału ludnościowego i uwarunkowań geograficznych Kiribati jest porównywalne z Mikronezją. Na bliskość relacji między Tarawą a Canberrą wpływa jednak fakt, iż oba kraje wywodzą swą państwowość z dziedzictwa Imperium Brytyjskiego i do dziś oba należą do Wspólnoty Brytyjskiej. Bardzo dobry stan wzajemnych relacji widać przede wszystkim w sferze ekonomicznej.

Australia jest największym eksporterem obecnym na rynku Kiribati – wartość sprzedawanych przez nią towarów stanowi przeszło 1/3 importu tego państwa. Składa się na to przede wszystkim żywność oraz wyroby tytoniowe. Co do eksportu Kiribati, priorytetowym kierunkiem jest Francja (co prawdopodobnie jest efektem bliskiego sąsiedztwa Polinezji Francuskiej). Do Australii trafia zaledwie jedna setna dóbr sprzedawanych przez to państwo i są to przede wszystkim skorupiaki, pasze, materiały ortopedyczne, ryby i ich przetwory oraz odpady metalowe przeznaczone do przetworzenia. Łączna wartość wymiany wyniosła w roku 2004-05  ok. 31 mln A$, czyli przeszło czterokrotnie więcej niż w przypadku Mikronezji. Australijska nadwyżka wyniosłą aż 30,3 mln A$. 

Canberra zajmuje także pierwsze miejsce wśród państw wspomagających Kiribati finansowo. Oprócz pomocy typowo rozwojowej, udzielane jest także wsparcie o charakterze wojskowym, nakierowanie na doskonalenie marynarki wojennej Kiribati i pomoc w ochronie wyjątkowo rozległej wyłącznej strefy ekonomicznej tego państwa. W ramach finansowania Programu Łodzi Patrolowych na Pacyfiku, Australia przekazała Kiribati blisko milion A$. Łączna wartość udzielonej pomocy wyniosła niespełna 12 mln A$.

Tonga


Tonga jest jedyną monarchią konstytucyjną w Oceanii. Państwo to utrzymuje bardzo bliskie kontakty z Australią, a więzi kulturowe wydają się tu co najmniej równie ważne jak polityczne i ekonomiczne. Obaj główni przywódcy tego kraju – król Taufa’ahau Tupou IV oraz premier Ulukalala Lavaka Ata – są absolwentami australijskich uczelni. Nie bez znaczenia jest również fakt, iż oba państwa mają te same sporty narodowe, na świecie mało popularne, jak rugby, futbol australijski czy krykiet, i ich reprezentacje często rozgrywają ze sobą mecze.

Przechodząc do współpracy polityczno-wojskowej, Tonga od samego początku angażowała się, także poprzez wysyłanie żołnierzy i policjantów, w australijskie wysiłki na rzecz pokojowego zakończenia konfliktu wewnętrznego na Wyspach Salomona. Do dziś jest aktywnym uczestnikiem opisanej wyżej misji RAMSI, gdzie jej kontyngent jest trzecim – po australijskim i nowozelandzkim – największym liczebnie. Canberra rewanżuje się, finansując w ramach dwustronnego Programu Współpracy Obronnej, modernizację armii Tongi. Australia udziela Tondze także znaczącej pomocy rozwojowej o łącznej wartości ok. 15 mln A$ rocznie. 

Podobną wartość osiąga wymiana handlowa, przy czym roczny eksport Tongi do Australii warty jest jedynie ok. 560 tysięcy. Do najważniejszych sprzedawanych dóbr należą warzywa i owoce, odpady metalowe, dzieła sztuki dekoracyjnej oraz wyroby wiklinowe. Wolumen eksportu australijskiego jest prawie trzydziestokrotnie większy, na co składają się ciekły gaz, sprzęt telekomunikacyjny, urządzenia dla branży energetycznej oraz żywność.  

Samoa Zachodnie

Samoa Zachodnie (w nomenklaturze australijskiej człon „Zachodnie” nie jest używany) stanowi znakomity przykład kraju, który zdołał wykorzystać szansę, jaką dla gospodarki stanowi bliskość dużego i zasobnego rynku, takiego jak australijski. 

Spośród wszystkich państw regionu, tylko Papua Nowa Gwinea i właśnie Samoa notują dodatnie saldo wymiany handlowej z Australią. Przy bardzo wysokich, jak na dwustutysięczne państwo, obrotach – 117 mln A$ rocznie – Samoa osiągnęło w ostatnim roku finansowym aż  58 mln nadwyżki A$. Do Australii trafia 71,5% eksportu tego państwa, przede wszystkim elementy opancerzenia pojazdów wojskowych pochodzące z zakładów usytuowanych na Samoa, a należących do inwestorów japońskich. Australia sprzedaje na tamtejszy rynek głównie materiały elektryczne i budowlane, urządzenia dla energetyki, mleko i jego przetwory oraz samoloty. 

Te dobre wyniki handlu zagranicznego nie oznaczają oczywiście, że państwo jest w stanie samodzielnie się utrzymać. Australia udziela Samoa corocznej pomocy gospodarczej w wysokości 20 mln A$, finansując projekty zwłaszcza w dziedzinie ochrony zdrowia, środowiska naturalnego oraz rozwoju edukacji, zaś dalsze 1,7 A$ jest przekazywane w związku z uczestnictwem Samoa we wspomnianym już Programie Łodzi Patrolowych na Pacyfiku. Na tym właśnie zagadnieniu koncentruje się dwustronny Program Współpracy Obronnej.

Źródło mapy: CIA World Factbook

 

  drukuj   prześlij na email

  powrót   w górę

Tego artykułu jeszcze nie skomentowano

Copyright by (C) 2007 by e-Polityka.pl - Biznes - Firma - Polityka. Wszelkie Prawa Zastrzeżone.

Kontakt  |  Reklama  |  Mapa Serwisu  |  Polityka Prywatności  |  O nas


e-Polityka.pl