KATALONIA (wspólnota autonomiczna Hiszpanii) - parlamentarne
data: 16 listopada 2003 r.
do obsadzenia: 135 miejsc w Parlamencie Katalonii (Generalitat de Catalunya) na 4-letnią kadencję
WYNIKI:
Partia Socjalistów Katalonii (Partit dels Socialistes de Catalunya) 31,2%, 42 mandaty
Konwergencja i Unia Katalonii (Convergéncia i Unió de Catalunya ) 30,9%, 46 mandatów
Republikańska Lewica Karalonii (Esquerra Republicana de Catalunya) 16,5%, 23 mandaty
Ludowa Partia Katalonii (Partit Popular de Catalunya) 11,9%, 15 mandatów
Inicjatywa na rzecz Zielonej Katalonii - Zjednoczona Lewica Alternatywna (Iniciativa per Catalunya Verds - Esquerra Unida i Alternativa) 7,3%, 9 mandatów
inni 2,2%
W SKRÓCIE: rządy ponownie znalazły się w ręku socjalistycznej koalicji PSC/ERC/ICV-EUA, a premierem został socjalista Pasquall Maragall. Mimo, że w skład koalicji weszli lewicowi separatyści spod znaku ERC, to jednak wydaje się, iż integralność terytorialna Hiszpanii tym razem nie ucierpi - pozostałe partie opowiadają się bowiem raczej za utrzymaniem związków z Madrytem. Katalonia uzyskała status wspólnoty autonomicznej w 1980 r. Jest razem z Krajem Basków regionem o największej samodzielności spośród wszystkich 19 hiszpańskich wspólnot autonomicznych.
FEDERACJA ROSYJSKA - wybory parlamentarne
data: 7 grudnia 2003 r.
do obsadzenia: 450 miejsc w Dumie Państwowej (Gosudarstwiennaja Duma) - izbie niższej rosyjskiego parlamentu - na 4-letnią kadencję. 225 deputowanych jest wybieranych w jednomandatowych dystryktach wyborczych, reszta według ordynacji proporcjonalnej przy 5-procentowym progu wyborczym.
WYNIKI:
Jedna Rosja (Jedinaja Rossija; przywódcy: Boris Gryzłow, Siergiej Szoigu) 37,6%, 222 mandaty
Komunistyczna Partia Federacji Rosyjskiej (Kommunisticzieskaja partija Rossijskoj fiedieracii; Giennadij Ziuganow) 12,6%, 51 mandatów
Ojczyzna - Związek Ludowo-Patriotyczny (Rodina - Narodno-patrioticzieskij sojuz; Dmitrij Rogozin, Siergiej Głaziew) 9%, 37 mandatów
Liberalno-Demokratyczna Partia Rosji (Libieral’no-diemokraticzieskaja partija Rossii; Władimir Żirinowskij) 11,5%, 36 mandatów
Ludowa Partia Federacji Rosyjskiej (Narodnaja partija Rossijskoj fiedieracii) 1,2%, 16 mandatów
Jabłko - Rosyjska Partia Demokratyczna (Jabłoko - Rossijskaja diemokraticzieskaja partija; Grigorij Jawlinskij) 4,3%, 4 mandaty
Związek Sił Prawicowych (Sojuz prawych sił; Boris Niemcow, Anatolij Czubajs, Jegor Gajdar, Irina Chakamada) 4%, 3 mandaty
Agrarna Partia Rosji (Agrarnaja partija Rossii) 3,6%, 3 mandaty
Rosyjska Partia Emerytów i Rosyjska Partia Sprawiedliwości (Rossijskaja partija piensionierow i Rossijskaja partija sprawiedliwosti) 3,1%, bez mandatu
Partia Odrodzenia Rosji i Rosyjska Partia Życia (Partija wozrożdienija Rossii i Rossijskaja partija żizni) 1,9%, bez mandatu
Zjednoczenie (Jedinienije) 1,2%, bez mandatu
kandydaci niezależni 67 mandatów
vacat (miejsca przyporządkowane dystryktom, w których większość głosów osiągnęła opcja „przeciw wszystkim”) 11 mandatów
frekwencja: 55,8%
W SKRÓCIE: w parlamencie, poza stronnikami prezydenta Putina, zasiądą głównie komuniści i nacjonaliści - zarówno spod znaku Żirinowskiego jak i mało znanej poza granicami kraju partii Ojczyzna (pod przywództwem specjalnego przedstawiciela prezydenta d/s Kaliningradu Dmitrija Rogozina) o faszyzującym, ksenofobicznym programie. Liberałowie, znów rozbici na dwa bloki (Niemcowa i Jawlinskiego), nie przekroczyli 5-procentowego progu wyborczego, w związku z czym reprezentowani będą jedynie przez kandydatów, którzy zwyciężyli w okręgach jednomandatowych. Specyfiką rosyjskich wyborów jest możliwość zaznaczenia na karcie do głosowania kwadracika „przeciw wszystkim”. Zostało to wprowadzone z myślą o ludziach, chcących wrzucić czystą kartkę tak, aby utrudnić dokonywanie skreśleń na tego typu kartkach już po ich wyjęciu z urny. Niespodziewanie, w 11 okręgach wyborczych (m.in. w Sankt Petersburgu) kratkę tę zakreśliła większość obywateli - stąd obecność 11 pustych miejsc w Dumie.
KONFEDERACJA SZWAJCARSKA - wybory do Rady Związkowej
data: 10 grudnia 2003 r.
do obsadzenia: 7 miejsc w Radzie Związkowej - rządzie Szwajcarii - na 4-letnią kadencję w wyborach dokonywanych przez Zjednoczone Zgromadzenie Federalne, czyli połączone obie izby szwajcarskiego parlamentu zgodnie z istniejącą od 1959 r. „magiczną formułą” 2+2+2+1
WYNIKI:
Szwajcarska Partia Ludowa (Schweizerische Volkspartei): Christoph Blocher oraz Samuel Schmid
Socjaldemokratyczna Partia Szwajcarii (Sozialdemokratische Partei der Schweiz): Micheline Calmy-Rey oraz Moritz Leuenberger
Wolne Myślenie - Demokratyczna Partia Szwajcarii (Freisinnig - Demokratische Partei der Schweiz): Pascal Couchepin oraz Hans Rudolf Merz
Chrześcijańsko-Demokratyczna Ludowa Partia Szwajcarii (Christlich-Demokratische Volkspartei der Schweiz): Joseph Deiss
W SKRÓCIE: sztywny od lat podział stanowisk w Radzie Związkowej Szwajcarii musiał ulec zmianie na skutek bezprecedensowego sukcesu Szwajcarskiej Partii Ludowej (SVP) Christopha Blochera, która zwyciężyła w październikowych wyborach parlamentarnych na fali nastrojów antyeuropejskich oraz dzięki hasłom uderzającym w imigrantów, głównie pochodzenia albańskiego. Dzięki zwycięstwu SVP otrzymała kosztem chadeków drugie miejsce w 7-osobowej Radzie. 2 miejsca obsadzili socjaldemokraci i demokraci (m.in. ustępujący prezydent Pascal Couchepin). Chadek Joseph Deiss został zaś przewodniczącym Rady Związkowej, czyli od Nowego Roku pełni funkcję prezydenta związkowego. Nowa Rada Związkowa rozpoczęła prace 1 stycznia 2004 r.
TURECKA REPUBLIKA CYPRU PÓŁNOCNEGO (państwo nieuznawane na arenie międzynarodowej - poza Turcją) - wybory parlamentarne
data: 14 grudnia 2003 r.
do obsadzenia: 50 miejsc w Izbie Reprezentantów (Temsilciler Meclisi) na 5-letnią kadencję przy ordynacji proporcjonalnej i 10-procentowym progu wyborczym
WYNIKI:
Republikańska Partia Turecka - Zjednoczone Siły (Cumhuriyetçi Türk Partisi - Birlesik Güçler; przywódca: Mehmet Ali Talat) 35,2%, 19 mandatów
Partia Jedności Narodowej (Ulusal Birlik Partisi; Derviş Eroglu) 32,9%, 18 mandatów
Partia Demokratyczna (Demokrat Partisi; Serdar Denktaş) 12,9%, 7 mandatów
Ruch Pokoju i Demokracji (Toplumcu Kurtuluş Partisi) 13,2%, 6 mandatów
frekwencja: 85%
W SKRÓCIE: głosowanie na tym uznawanym jedynie przez Turcję terytorium nie przyniosło rozstrzygnięcia. Papierowy zwycięzca wyborów - proeuropejscy i prozjednoczeniowi republikanie (CTP) zdobyli 19 mandatów, a ich najbliższy sojusznik, Ruch Pokoju i Demokracji (BDH) - 6 mandatów, co daje jednak zaledwie połowę z 50 możliwych do zdobycia miejsc w parlamencie. Drugą połowę deputowanych będą stanowili przedstawiciele rządzącej do tej pory Partii Jedności Narodowej (UBP) i demokratów (DP), zwolennicy prezydenta Raufa Denktaşa i jego polityki ścisłych związków z Turcją i odrzucania kolejnych planów zjednoczenia z grecką, uznaną na arenie międzynarodowej częścią Cypru. Sytuacja, grożąca patem, została na szczęście przewidziana przez północnocypryjską konstytucję, która mówi, że w przypadku niewyłonienia rządu przez trzy miesiące od ukonstytuowania się nowej Izby Reprezentantów powinno dojść do rozpisania nowych wyborów, co zapowiedział zresztą dotychczasowy premier Cypru Północnego Derviş Eroglu. Turecka Republika Cypru Północnego powstała w 1983 r., 9 lat po tureckiej inwazji na tę część wyspy. Dążenia zjednoczeniowe przybrały na sile od czasu, kiedy Republika Cypru zyskała akces do Unii Europejskiej jako reprezentant całej wyspy. Jeśli Turcy cypryjscy chcą skorzystać z korzyści, jakie wiążą się z przystąpieniem do UE, muszą przywrócić wspólne państwo.
REPUBLIKA GWINEI - wybory prezydenckie
data: 21 grudnia 2003 r.
do obsadzenia: urząd prezydenta kraju na siedmioletnią kadencję
WYNIKI:
Lansana Conté (Partia na rzecz Jedności i Postępu) 95,6%
Mamadou Bhoye Barry (Unia na rzecz Postępu Narodowego) 4,4%
frekwencja: 82,8%
W SKRÓCIE: prezydent Conté rządzi krajem od 1984 r. Tym razem również nie miał problemów z uzyskaniem reelekcji. Opozycja natychmiast zakwestionowała wyniki wyborów, szczególnie podaną oficjalną frekwencję. Przed wyborami Sąd Najwyższy zdyskwalifikował sześciu kandydatów pod zarzutami m.in. uchybień przy wpłacie kaucji kandydackiej oraz niemożności zdobycia potrzebnych informacji. W związku z tym działacze głównych partii opozycyjnych nawoływali do bojkotu głosowania; po wyborach opozycjoniści oszacowali frekwencję na ok. 10%, co również nie wydaje się wielkością prawdopodobną. Unia Europejska odmówiła wsparcia finansowego oraz wysłania swych obserwatorów, dając do zrozumienia, iż traktuje wybory w Gwinei jako oczywistą farsę.
WYSPY PITCAIRN, HENDERSON, DUCIE I OENO (terytorium zamorskie Wielkiej Brytanii) - wybory parlamentarne
data: 24 grudnia 2003 r.
do obsadzenia: 10 miejsc w Radzie Wyspy (Island Council) na roczną kadencję
WYNIKI: niestety, nie udało się dotrzeć do listy zwycięzców wigilijnych wyborów w tym najmniejszym pod względem liczby ludności terytorium świata. Ani poszukiwania w internecie, ani próby skontaktowania się z mieszkańcami oraz władzami wysp nie przyniosły rezultatu.
W SKRÓCIE: w tej liczącej 47 mieszkańców brytyjskiej kolonii wybory do Rady Wyspy tradycyjnie odbywają się w wigilię Bożego Narodzenia. Partie polityczne nie istnieją.
REPUBLIKA GWATEMALI - II tura wyborów prezydenckich
data: 28 grudnia 2003 r.
do obsadzenia: urząd prezydenta na 4-letnią kadencję
WYNIKI:
Óscar José Rafael Berger Perdomo (Wielki Sojusz Narodowy) 54,1% (w I turze 34,3%)
Álvaro Colom Caballeros (Narodowe Zjednoczenie Nadziei) 45,9% (w I turze 26,4%)
frekwencja: 45,8%
W SKRÓCIE: I tura, która odbyła się 9 listopada nie dała odpowiedzi na pytanie kogo Gwatemalczycy widzą na stanowisku prezydenta kraju. Do II tury weszło dwóch reprezentantów prawicy - były burmistrz stolicy Óscar Berger oraz przedsiębiorca, wybitny znawca kultury Majów, popierany przez Indian (którzy w Gwatemali stanowią 55% ludności) Álvaro Colom. Obserwatorzy zagraniczni zarzucili miejscowym, kontrolowanym przez oligarchów popieranie Bergera.
REPUBLIKA SERBII (część składowa Serbii i Czarnogóry) - wybory parlamentarne
data: 28 grudnia 2003 r.
do obsadzenia: 250 mandatów w Zgromadzeniu Ludowym Serbii (Narodna Skupątina Srbije) na 4-letnią kadencję przy 5-procentowym progu wyborczym
WYNIKI:
Serbska Partia Radykalna (Srpska radikalna stranka; przywódca: Vojislav Šeąelj) 27,7%, 81 mandatów
Demokratyczna Partia Serbii (Demokratska stranka Srbije; Vojislav Koątunica) 18%, 53 mandaty
Partia Demokratyczna (Demokratska stranka; Boris Tradić, Zoran Živković, Dragoljub Mićunović) 12,9%, 37 mandatów
G17 PLUS (Miroljub Labus, Mladjan Dinkić) 11,7%, 34 mandaty
Serbski Ruch Odnowy - Nowa Serbia (Srpski pokret obnove - Nova Srbija; Vuk Draąković, Velimir Ilić) 7,8%, 23 mandaty
Socjalistyczna Partia Serbii (Socijalisticka partija Srbije; Slobodan Miloąević) 7,6%, 22 mandaty
Razem na rzecz Tolerancji (Zajedno za toleranciju; Branislav Cole Kovačević) 4%, bez mandatu
Alternatywa Demokratyczna (Demokratska alternativa; Nebojąa Čović) 2,1%, bez mandatu
koalicja Na Rzecz Jedności Narodowej (Za narodno jedinstvo; Borislav Pelević, Marijan Rističević), 1,7%, bez mandatu
Opór (Otpor; Čedomir Čupić) 1,6%, bez mandatu
Suwerenna Serbia (Samostalna Srbija; Vladan Batić) 1,1%, bez mandatu
Liberałowie Serbii (Liberali Srbije; Duąan Mihajlović) 0,7%, bez mandatu
Socjalistyczna Partia Narodowa - Blok Narodowy (Socijalisticka narodna stranka - Narodni blok; Dobrivoje Bidža Budimirović) 0,6%, bez mandatu
Ochrona i Prawda (Odbrana i pravda; Mila Živojinović) 0,5%, bez mandatu
Reformatorzy - Socjaldemokratyczne Partie Wojwodiny - Serbii (Reformisti - socijaldemokratske partije Vojvodine - Srbije; Miodrag-Mile Isakov) 0,5%, bez mandatu
Gospodarcza Siła Serbii i Diaspora (Privredna snaga Srbije i dijaspora; Zoran Milinković) 0,4%, bez mandatu
Labourzystowska Partia Serbii (Laburistička partija Srbije; Dragan Milovanović) 0,1%, bez mandatu
Lewica Jugosłowiańska (Jugoslovenska levica; Desimir Stanojević) 0,1%, bez mandatu
Związek Serbów Wojwodiny (Savez Srba Vojvodine; Miroljub Milić) 0,1%, bez mandatu
frekwencja: 59,3%
W SKRÓCIE: uznane przez obserwatorów za pierwsze prawdziwie demokratyczne od czasu obalenia Slobodana Miloąevića wybory parlamentarne odbyły się w dramatycznej atmosferze. Serbia od ponad roku nie ma prezydenta, w związku z czym przedstawiciel zwycięskiej partii, jako przewodniczący jej parlamentu przejmie obowiązki szefa republiki. Przed wyborami obserwatorzy obawiali się, że może nim być jeden z dwóch sądzonych w Hadze zbrodniarzy - socjalista Slobodan Miloąević (prezydent Jugosławii 1997-2000, wcześniej prezydent Serbii i de facto dyktator całej federacji wobec słabej woli ówczesnego prezydenta Zorana Lilića) lub skrajny nacjonalista Vojislav Šeąelj, czyli ludzie odpowiedzialni za nakręcanie machiny nienawiści na Bałkanach. Na szczęście, mimo że ostateczne wyniki przyniosły klęskę socjalistom i radykałowie Šeąelja wygrali wybory sporą przewagą głosów, całkiem realna wydaje się demokratyczna koalicja. O ile oczywiście skłóceni od czasu obalenia Miloąevića demokraci (trzy główne partie demokratyczne, DSS eksprezydenta Koątunicy, DS ustępującego premiera Živkovića i G17-PLUS Labusa, zdobyły aż 42,3% głosów, co daje 124 mandaty) zdołają się porozumieć zważywszy, iż przed wyborami Koątunica wykluczał możliwość jakiejkolwiek koalicji z Živkovićem. W siedzibach SRS i SPS trwają za to debaty, czy w sytuacji, gdy w Skupątinie będzie liczyć się każdy głos zaprzysięgać Šeąelja i Miloąevića, którzy są sądzeni w Hadze, czy też oddać ich miejsca innym kandydatom obu partii.
źródła: Centar za slobodne izbore i demokratiju, CNN, electionworld.com, IFES, interia.pl, parties-and-elections.de, Republička izborna komisija Republike Srbije, Rzeczpospolita, trncwashdc.org, wahlen.ch
