REPUBLIKA PANAMY - wybory prezydenckie
data: 2 maja 2004 r.
do obsadzenia: urząd prezydenta państwa na 5-letnią kadencję; wystarczy zająć pierwsze miejsce w I turze wyborów
WYNIKI:
frekwencja 76,9%
Martín Torrijos Espino (Rewolucyjna Partia Demokratyczna) 47,44%
Guillermo David Endara Galimany (Partia Solidarnościowa) 30,86%
José Miguel Alemán Healy (Partia Arnulfistowska) 16,39%
Ricardo Martinelli (Zmiana Demokratyczna) 5,31%
W SKRÓCIE: głównym tematem kampanii wyborczej (tak prezydenckiej, jak i parlamentarnej) była rosnąca korupcja w państwie i bezrobocie. Kandydat populistów z PRD pokonał wyraźną większością głosów kandydata sprzymierzonej do tej pory PS. Endara był już zresztą prezydentem kraju w latach 1989-94, tyle, że z ramienia arnulfistów, których aktywistka, Mireya Elisa Moscoso Rodríguez, jest ustępującą prezydent. Rewolucyjni demokraci mieli do tej pory trzech prezydentów - Nicolása Ardito Barlettę Vallarino (1984-85), tymczasowego prezydenta Francisco Antonio Rodrígueza Povedę między wrześniem a grudniem 1989 r. oraz Ernesto Péreza Balladaresa Gonzáleza Revillę w latach 1994-99. Z szeregów tej partii wywodził się również m.in. niesławny dyktator Panamy z oficjalnym tytułem dowódcy Panamskich Sił Obronnych Manuel Antonio Noriega Morena (1983-89), który, po obaleniu go przez wojska amerykańskie, odsiaduje w USA wyrok za handel narkotykami. Sam prezydent-elekt jest zaś synem dyktatora kraju z lat 70. Omara Torrijosa Herrery, który oficjalnie piastował jedynie funkcję szefa rządu (1972-78). Torrijos senior zasłynął sprytnym lawirowaniem między administracją w Waszyngtonie a reżimem w Hawanie. Freedom House przyznał Panamie notę 1 za prawa polityczne i 2 za prawa obywatelskie (w siedmiostopniowej skali), zaliczając ją tym samym do grona krajów wolnych.
REPUBLIKA PANAMY - wybory parlamentarne
data: 2 maja 2004 r.
do obsadzenia: 78 miejsc w Zgromadzeniu Ustawodawczym (Asamblea Legislativa) na 5-letnią kadencję
WYNIKI:
frekwencja 76,9%
Rewolucyjna Partia Demokratyczna (Partido Revolucionario Democrática; przywódca: Martín Torrijos Espino) 37,87%, 40 mandatów
Partia Arnulfistowska (Partido Arnulfista; Mireya Elisa Moscoso Rodriguez) 19,25%, 17 mandatów
Partia Solidarnościowa (Partido Solidaridad; Samuel Lewis Galindo) 15,67%, 8 mandatów
Liberalny Republikański Ruch Nacjonalistyczny (Movimiento Liberal Republicano Nacionalista; Jesús Lisímaco Rosas) 8,57%, 3 mandaty
Zmiana Demokratyczna (Cambio Democratica; Ricardo Martinelli) 7,41%, 2 mandaty
Partia Ludowa (Partido Popular; Ruben Arosemena) 6%, 2 mandaty
Narodowa Partia Liberalna (Partido Liberal Nacional; Aníbal Galindo) 5,23%, 1 mandat
W SKRÓCIE: wybory parlamentarne w Panamie zgodnie z konstytucją odbywają się łącznie z wyborami prezydenckimi i lokalnymi. Podobnie jak w wyborach prezydenckich zwyciężyli populiści z PRD.
ISLAMSKA REPUBLIKA IRANU - II tura wyborów prezydenckich
data: 7 maja 2004 r.
do obsadzenia: 57 nie obsadzonych w I turze miejsc spośród 290 miejsc w Islamskim Zgromadzeniu Konsultacyjnym (Majlis-e Shura-ye Eslami) na 4-letnią kadencję w okręgach wielomandatowych
WYNIKI:
konserwatyści, przywódcy religijni i centryści 195 mandatów (w tym 40 w II turze)
reformiści 48 mandatów (w tym 8 w II turze)
niezależni 38 mandatów (w tym 9 w II turze)
chrześcijanie, parsowie i żydzi 5 mandatów w I turze (miejsca z góry zagwarantowane trzem mniejszościom religijnym)
nie obsadzono 4 mandatów
W SKRÓCIE: tak, jak można się było spodziewać, konserwatyści powiększyli swój stan posiadania w stosunku do I tury wyborów. Wynik oznacza ograniczenie wpływu na sytuację w Iranie liberałów, jednak niektórzy komentatorzy sądzą, iż paradoksalnie może to ułatwić krystalizację prawdziwej opozycji w kraju, będącym od 1979 r. republiką islamską. W rankingu Freedom House Iran otrzymał dwie szóstki (zarówno za prawa obywatelskie, jak i polityczne), czyli nie jest to kraj wolny.
TERYTORIUM NOWEJ KALEDONII I POSIADŁOŚCI (terytorium zamorskie Francji) - wybory parlamentarne
data: 9 maja 2004 r.
do obsadzenia: 56 miejsc w Kongresie Nowej Kaledonii (Congres de la Nouvelle-Calédonie) na 5-letnią kadencję, wybieranych pośrednio spośród członków trzech Kongresów Prowincjonalnych
WYNIKI:
frekwencja 76,4%
Przyszłość Razem (L’avenir ensemble) 16 mandatów
Ruch - Unia na rzecz Większości Prezydenckiej (Le Rassemblement - Union pour la majorité presidentielle) 16 mandatów
Narodowa Unia na rzecz Niepodległości - Kanacki Socjalistyczny Front Wyzwolenia Narodowego (Union National pour la Indépendence - Front de Libération Nationale Kanak et Socialiste) 8 mandatów
Unia Kaledońska (Union Calédonienne) 7 mandatów
Front Narodowy (Front National) 4 mandaty
Federacja Koordynacji Niepodległościowców (Fédération de coordination des indépendantistes) 1 mandat
Jednoczmy i Budujmy dla Odnowy (Unir et Construire dans la Renouveau) 1 mandat
Socjalistyczne Wyzwolenie Kanaków (Libération Kanak Socialiste) 1 mandat
W SKRÓCIE: przedstawiciele UMP stanowili większość w Kongresie od 1999 r. (prezydent Kongresu Simon Loueckhote), a wcześniej w latach 1985-89. Tym razem przyjdzie im stawić czoła liście wyborczej Przyszłość Razem. Nie będzie to szczególnie trudne zważywszy, że oba zwycięskie ugrupowania są przeciwne ruchowi separatystycznemu.
INDIE - wybory parlamentarne
data: 20, 22, 26 kwietnia, 5, 10 maja 2004 r.
do obsadzenia: 543 spośród 545 miejsc w Zgromadzeniu Ludowym (Lok Sabha) na 5-letnią kadencję w okręgach jednomandatowych; 2 pozostałe mandaty są obsadzane przez prezydenta
WYNIKI:
frekwencja 57,9%
INDYJSKI KONGRES NARODOWY I JEGO SOJUSZNICY 34,6%, 217 mandatów, w tym:
Indyjski Kongres Narodowy (Indian National Congress; przywódczyni: Sonia Gandhi) 26,8%, 145 mandatów
Narodowa Partia Ludowa (Rashtriya Janata Dal) 1,9%, 21 mandatów
Postępowa Federacja Drawidyjska (Dravida Munnetra Kazhagam; M. Karunanidhi) 1,9%, 16 mandatów
Nacjonalistyczna Partia Kongresowa (Nationalist Congress Party) 1,9%, 9 mandatów
Pattali Makkal Katchi (G.K. Mani) 0,6%, 6 mandatów
Telangana Rashtra Samithi (K. Chandrasekhar Rao) 0,7%, 5 mandatów
Jharkhand Mukti Morcha (Shibu Soren) 0,5%, 5 mandatów
Postępowa Drawidyjska Federacja Marumalarchi (Marumalarchi Dravida Munnetra Kazhagam; Vaiko) 0,5%, 4 mandaty
Lok Jan Shakti Party 0,6%, 3 mandaty
Komitet Ligi Muzułmańskiej Stanu Kerala (Muslim League Kerala State Committee; Syed Mohammedali) 0,1%, 1 mandat
Republikańska Partia Indii (A) (Republican Party of India (A)) 0,1%, 1 mandat
Ludowo-Demokratyczna Partia Dżammu i Kaszmiru (Jammu and Kashmir Peoples Democratic Party) 0,1%, 1 mandat
NARODOWY SOJUSZ DEMOKRATYCZNY (NATIONAL DEMOCRATIC ALLIANCE) 35,3%, 185 mandatów, w tym:
Indyjska Partia Ludowa (Bharatiya Janata Party; Atal Bihari Vajpayee, M. Venkaiah Naidu) 22,2%, 138 mandatów
Shiva Sena (Bal Thackeray) 1,9%, 12 mandatów
Ludowa Partia Biju (Biju Janata Dal; Naveen Patnaik) 0,9%, 11 mandatów
Religijna Partia Akali (Shiromani Akali Dal; Parkash Singh Badal) 1%, 8 mandatów
Partia Ludowa - Zjednoczona (Janata Dal - United; Sharad Yadav, George Fernandes) 2%, 7 mandatów
Ziemia Telugów (Telugu Desam; Chandrababu Naidu) 3,2%, 5 mandatów
Wszechindyjski Kongres Trinamool (All India Trinamool Congress; Mamta Banerjee) 1,7%, 2 mandaty
Ludowy Front Nagalandu (Nagaland Peoples Front; Vizol) 0,2%, 1 mandat
Narodowy Front Mizów (Mizo National Front; Zormathanga) 0,1%, 1 mandat
Wszechindyjska Postępowa Federacja Anna-Drawidyjska (All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam; J. Jayalalitha) 2,3%, bez mandatu
FRONT LEWICOWY (LEFT FRONT) 7,6%, 59 mandatów, w tym:
Komunistyczna Partia Indii - Marksistowska (Communist Party of India - Marxist; Dipankar Bhattacharya) 5,5%, 43 mandaty
Komunistyczna Partia Indii (Communist Party of India; A.B. Bardhan) 1,4%, 10 mandatów
Rewolucyjna Partia Socjalistyczna (Revolutionary Socialist Party; K. Pankajakshan) 0,5%, 3 mandaty
Wszechindyjski Blok Postępowy (All India Forward Bloc; Debabrata Biswas) 0,2%, 3 mandaty
pozostałe partie parlamentarne:
Partia Socjalistyczna (Samajwadi Party; Mulayam Singh Yadav) 4,3%, 36 mandatów
Partia Społeczeństwa Większościowego (Bahujan Samaj Party; Mayawati) 5,1%, 19 mandatów
niezależni 4,2%, 4 mandaty
Partia Ludowa (Świecka) (Janata Dal (Secular); H.D. Deve Gowda) 1,6%, 4 mandaty
Narodowa Partia Ludowa (Rashtriya Lok Dal; Laloo Prasad Yadav) 0,6%, 3 mandaty
Assamska Rada Ludowa (Asom Gana Parishad; Prafulla Kumar Mahanta) 0,5%, 2 mandaty
Narodowa Konferencja Dżammu i Kaszmiru (Jammu & Kashmir National Conference; Farooq Abdullah) 0,1%, 2 mandaty
Wszechindyjskie Muzułmańskie Zgromadzenie Federalne (All-India Majlis-e-Ittehadul Muslimeen) 0,1%, 1 mandat
Kongres Kerali (Kerala Congress; P.J. Joseph) 0,1%, 1 mandat
Narodowa Partia Loktantrik (National Loktantrik Party) 0,1%, 1 mandat
Socjalistyczna Partia Ludowa (Narodowa) (Samajwadi Janata Party (Rashtriya)) 0,1%, 1 mandat
Indyjska Federalna Partia Demokratyczna (Indian Federal Democratic Party) 0,1%, 1 mandat
Indyjska Partia Navshakti (Bharatiya Navshakti Party) 0,1%, 1 mandat
Sikkimski Front Demokratyczny (Sikkim Democratic Front; Pawan Chamling) 0,1%, 1 mandat
Partia Loktantrik Jan Samta (Loktantrik Jan Samta Party), 0,1%, 1 mandat
do parlamentu nie weszły następujące partie regionalne:
Kongres Arunachal (Arunachal Congress), Komunistyczna Partia Indii (Marksistowsko-Leninowska) (Wyzwolenie) (Communist Party of India (Marxist Leninist) (Liberation), Maharashtrawadi Gomantak, Zjednoczona Demokratyczna Partia Mieszkańców Goa (United Goans Democratic Party), Indyjski Narodowa Partia Lok (Indian National Lok Dal), Kongres Vikas Himaczalu (Himachal Vikas Congress), Narodowa Partia Panter Dżammu i Kaszmiru (Jammu & Kashmir National Panthers Party), Kongres Kerali (M) (Kerala Congress (M)), Janadhipathya Samrakshana Samithi, Federalna Partia Manipuru (Federal Party of Manipur), Manipurska Partia Ludowa (Manipur People’s Party), Ludowo-Demokratyczna Partia Stanu Wzgórz (Hill State People’s Democratic Party), Demokratyczna Partia Meghalayi (Meghalaya Democratic Party), Zjednoczona Partia Demokratyczna (United Democratic Party), Nacjonalistyczna Partia Zoram (Zoram Nationalist Party), Ludowa Konferencja Mizoramu (Mizoram People’s Conference), Nacjonalistyczny Ruch Demokratyczny (Nationalist Democratic Movement), Religijna Partia Akali (Simranjit Singh Mann) (Shiromani Akali Dal (Simranjit Singh Mann)), Tubylcza Nacjonalistyczna Partia Tripury (Indigenous Nationalist Party of Tripura) oraz Uttarakhand Kranti Dal
do parlamentu nie weszły także 693 partie nieuznawane, m.in. Wszechindyjski Kongres Ludzi Bezdomnych (All India Homeless People Congress), Wszechindyjskie Forum Muzułmańskie (All India Muslim Forum), Bolszewicka Partia Indii (Bolshevik Party of India), Komitet Komunistycznej Marksistowskiej Partii Stanu Kerala (Communist Marxist Party Kerala State Committee), Indyjska Narodowa Partia Zielona (Indian National Green Party), Narodowy Front Wyzwolenia Sikkimu (Sikkim National Liberation Front), Polityczna Partia Indii Skupiona wokół Religii Człowieka (The Religion of Man Revolving Political Party of India) i Partia Młodzieży i Studentów (Youth and Students Party)
W SKRÓCIE: w tej największej demokracji świata wybory odbywały się w czterech turach, bowiem liczba elektronicznych maszyn liczących była zbyt mała w stosunku do liczby lokali wyborczych (a było ich 700.121), a także ze względów bezpieczeństwa - dzięki czterem turom można przemieszczać wojsko i policję ze stanu do stanu. Przed głosowaniem Indyjski Sąd Najwyższy zakazał używania w kampanii wyborczej haseł etnicznych i religijnych, chcąc uniknąć niepokojów. Zupełnym zaskoczeniem było zwycięstwo socjaldemokratów z Indyjskiego Kongresu Narodowego, prowadzonych przez Włoszkę Sonię Gandhi, wdowę po premierze Indii w latach 1984-89 Rajivie. Pokazuje to, jak wielkie znaczenie ma dla Hindusów magia nazwiska. INC samodzielnie zdobył 145 mandatów, zaś jego 11 koalicjantów - w sumie 72 mandaty. W wyborach wzięło udział blisko 800 partii, ale zaledwie sześć zdołało się zarejestrować w całym kraju (BJP, BSP, CPI, CPI(M), INC oraz NCP). Liczebność okręgów wahała się od 39 tys. (Lakkadiwy) do ponad 3,3 mln (Delhi Zewnętrzne) wyborców. Najstarszym zwycięzcą został 94-letni Ramchandra Veerappa ze stanu Karnataka. Najniższą frekwencję zanotowano w dwóch okręgach stanu Dżammu i Kaszmir - Anantnag i Srinagar (14,76% i 18,45%). W pozostałych przekroczyła ona 32%, zaś w stanie Nagaland osiągnęła nawet 91,41%. Także okręgi wyborcze Bengalu Zachodniego odnotowywały rekordowo wysoki poziom uczestnictwa. Ciekawe wnioski daje też porównanie mapy wyborczej Indii z mapą etniczno-językową. Sześć partii ogólnonarodowych zwyciężało w okręgach zamieszkałych przez posługujących się językami hindi (poza tymi z doliny Gangesu), radżastani, kannada i malajalam, a także Gudżaratów, Biharczyków, Marathów, Assamczyków oraz Khasów. Mieszkańcy doliny Gangesu, Pendżabczycy, naród Orija, spokrewnieni z Chińczykami obywatele narodowości Mizo i Meithei oraz Tamilowie z południa subkontynentu głosowali na partie regionalne. Gondyjczycy wsparli głównie tzw. partie nieuznawane, czyli partie/komitety wyborcze zarejestrowane przez komisję wyborczą na czas wyborów, ale nie uwzględnione w urzędowym spisie partii politycznych Indii. Mieszkańcy zrewoltowanego Dżammu i Kaszmiru głosowali zaś na kandydatów niezależnych. Analiza ta pokazuje w dużej mierze nastroje narodowości, ich przywiązanie do państwa, zaufanie do zdominowanych przez Hindusów partii ogólnokrajowych. Na kampanię wyborczą partie wydały astronomiczną kwotę 116 mld rupii (2,6 mld $). Sporym zaskoczeniem, już po wyborach była rezygnacja Sonii Gandhi z tworzenia nowego rządu; zamiast niej INC wysunął na premiera Manmohana Singha, autora boomu gospodarczego Indii z lat 90. Zamiast pierwszej Włoszki na fotelu premiera mamy więc pierwszego w historii sikha. Partia Kongresowa władała Indiami nieprzerwanie w latach 1947-77 (premierzy: Jawaharlal Nehru, Gulzarilal Nanda, Lal Bahadur Shastri i Indira Gandhi), 1980-84 (Indira i Rajiv Gandhi) oraz 1991-96 (P.V. Narasimha Rao). W siedmiostopniowej skali Freedom House Indie zostały ocenione na 2 za prawa polityczne i 3 za prawa obywatelskie, a zatem jest to kraj wolny.
REPUBLIKA FILIPIN - wybory prezydenckie
data: 10 maja 2004 r.
do obsadzenia: urząd prezydenta państwa na 6-letnią kadencję
WYNIKI:
Maria Gloria Macaraeg Macapagal-Arroyo (Koalicja Prawdy i Doświadczeń na rzecz Jutra) 45,25%
Fernando Ronald Allan Kelley Poe, Jr. (Koalicja Zjednoczonych Filipińczyków) 32,64%
Panfilo Morena Lacson (Walka na rzecz Demokratycznych Filipin) 10,6%
Eduardo Cruz Villanueva (Powstańcie Filipiny) 5,97%
Raul Sagarbarria Roco (Akcja Demokratyczna) 5,54%
W SKRÓCIE: głównym tematem kampanii prezydenckiej była korupcja oraz dysproporcje między klasami. W niektórych rejonach, zwłaszcza na zamieszkiwanym przez muzułmanów południu wysp, doszło do stosowania przemocy wyborczej - zginęło 21 osób. Głównym konkurentem ubiegającej się o reelekcję pani prezydent okazał się gwiazdor filmów akcji Fernando Poe (prywatnie przyjaciel odsuniętego od władzy za korupcję prezydenta, także aktora Josepha Marcelo Ejercito Estrady). Ponieważ na wyspach wielokrotnie dochodziło do nieprawidłowości wyborczych, tym razem zdecydowano się na zastosowanie oryginalnego triku, dzięki któremu głos można oddać tylko raz - przy oddaniu głosu paluje się palec wskazujący specjalnym niezmywalnym atramentem. Gloria Macapagal-Arroyo jest córką prezydenta Filipin z lat 1961-65 Diosdado Pangana Macapagala. Popierają ją finansiści, chrześcijanie (stanowiący 93% obywateli), a także Amerykanie - a to dzięki zdecydowanej walki z działającymi na Filipinach organizacjami terrorystycznymi takimi, jak Abu Sayyef i Jama’a Islamiya. Filipiny otrzymały w siedmiostopniowej skali dwójkę za prawa polityczne i trójkę za prawa obywatelskie w rankingu Freedom House, a zatem jest to państwo wolne.
REPUBLIKA FILIPIN - wybory wiceprezydenta
data: 10 maja 2004 r.
do obsadzenia: urząd wiceprezydenta państwa na 6-letnią kadencję
WYNIKI:
Noli Leuterio de Castro (Koalicja Prawdy i Doświadczeń na rzecz Jutra) 54,11%
Loren Legarda-Leviste (Koalicja Zjednoczonych Filipińczyków) 42,63%
Herminio Sanchez Aquino (Akcja Demokratyczna) 3,16%
Rodolfo Taga-an Pajo 0,09%
W SKRÓCIE: na Filipinach wiceprezydenta państwa wybiera się w oddzielnym głosowaniu. Sprzymierzeniec pani Macapagal-Arroyo miał mniejsze problemy niż ona w zajęciu pierwszego miejsca i nie będzie musiał walczyć z konkurentem w II turze wyborów.
REPUBLIKA FILIPIN - wybory parlamentarne
(wyniki wstępne na 2 czerwca 2004 r.)
data: 10 maja 2004 r.
do obsadzenia: 214 miejsc w Izbie Reprezentantów (Kapulunga ng Mga Kinatawan) na 3-letnią kadencję i 12 spośród 24 miejsc w Senacie (Senado) na 6-letnią kadencję
WYNIKI (Izba Reprezentantów):
Naród Pierwszy (Bayan Muna; Robert de Castro) 9,46%
Stowarzyszenie Filipińskich Spółdzielni Elektrycznych (Association of Philippine Electric Cooperatives) 7,35%
Ojczyzna! Partia Akcji Obywatelskiej (Akbayan! Citizen’s Action Party) 6,7%
Buhay Hayaan Yumabong 5,55%
Oddech Dziecka (Anakpawis) 4,23%
Obywatelska Walka Przeciw Korupcji (Citizen’s Battle Against Corruption) 3,89%
Partia Kobiet Gabriela (Women’s Party Gabriela) 3,65%
Partia Pracy (Partido ng Manggagawa) 3,52%
Rolnicza Partia Butil (Butil Farmers Party) 3,37%
Sojusz Nauczycieli-Ochotników (Alliance of Volunteer Educators) 2,7%
Pomocnik (Alagad) 2,68%
Wolnościowa Partia Weteranów (Veterans Freedom Party) 2,68%
Partia Współpracy Sieci NATCCO (Cooperative NATCCO Network Party) 2,13%
Dzieci Mindanao (Anak Mindanao) 2,12%
Walka na rzecz Tubylczych Filipińczyków (Ang Laban ng Indiginong Filipino) 2,12%
Ludność Samar-Leyte (An Waray) 2,11%
koalicja Sojusz Pracowników Rolnictwa (Alyansang Bayanihan ng Mga Magsasaka), Mangagawang Bukid at Mangingisda (Pracownicy Pól Ryżowych i Rybacy) oraz Adhikain at Kilusan ng Ordinaryong Tao 1,98%
Sojusz na rzecz Nacjonalizmu i Demokracji (Alliance for Nationalism and Democracy) 1,92%
Obywatele-Seniorzy/Ludzie Starsi (Senior Citizens/Elders) 1,86%
Strażnicy Braterstwa Filipińskiego S.A. (Philippine Guardians Brotherhood, Inc.) 1,68%
Ang Nagkakaisang Kabataan para sa Sambayanan Anak ng Bayan 1,67%
Kongresowa Partia Związków Handlowych (Trade Union Congress Party) 1,58%
Z Siłą (Sanlakas) 1,49%
Ruch Bigkis Pinoy (Bigkis Pinoy Movement) 1,46%
Suara Bangsamoro 1,29%
CocoFed - Filipińska Federacja Producentów Orzechów Kokosowych S.A. (CocoFed - Philippine Coconut Producers Federation, Inc.) 1,29%
Fundacja Sagip-Kapwa S.A. (Sagip-Kapwa Foundation, Inc.) 1,27%
Akcja Ojczyźniana (Aksyon Sambayanan) 1,23%
Ludowy Ruch Przeciw Ubóstwu (People’s Movement Against Poverty) 1,14%
Stowarzyszenie Barangay na rzecz Awansu Narodowego i Jawności (Barangay Association for National Advancement and Transparency) 1,13%
Fundacja Rodziny Abajów S.A. (Abay Pamilya Foundation, Inc.) 1,05%
Samahan ng Mga Mangangalakal para sa Ikauunlad ng Lokal na Ekonomiya 1,05%
Abanse! Pinay 0,91%
Partia Sektora Emigrantów Zamorskich Filipińczyków i Ich Rodzin (Migrante Sectoral Party of Overseas Filipinos and Their Families) 0,87%
Alab Katipunan 0,73%
Ludowa Partia Assalam Bangsamoro (Assalam Bangsamoro People’s Party) 0,72%
Partia Wsparcia Filipińskich Pracowników (Gabay ng Manggagawang Filipino Party) 0,71%
Alyansa ng May Kapansanang Pinoy 0,68%
Pinoy Overseas 0,62%
Ahonbayan 0,54%
Adwokaci i Zwolennicy Sprawiedliwości Społecznej na rzecz Nauczycieli i Pracowników Pokrewnych Dziedzin (Advocates and Adherents of Social Justice for School Teachers and Allied Workers) 0,52%
Partia Żeglarska S.A. (Seaman’s Party, Inc.) 0,51%
Bahandi sa Kaumahan ug Kadagatan 0,48%
Narodowa Federacja Organizacji Drobnych Rolników - Producentów Orzechów Kokosowych S.A. (National Federation of Small Coconut Farmers Organization, Inc.) 0,44%
Ruch Bagong Tao (Bagong Tao Movement) 0,42%
Alyansa ng Sambayanan para sa Pagbabago (Ojczyźniany Ruch na rzecz Zmian) 0,39%
Partia Morska (Maritime Party) 0,38%
Partia Rolników Visai (Visaya Farmers Party) 0,34%
Prawdziwi Lojaliści Marcosa (dla Boga, Kraju i Ludu) (The True Marcos Loyalist (For God, Country and People)) 0,33%
Federacja Mindanao Organizacji Drobnych Rolników - Producentów Orzechów Kokosowych S.A. (Mindanao Federation of Small Coconut Farmers Organization, Inc.) 0,31%
Filipińska Konfederacja Organizacji Transportowych i Sojusz Zaniepokojonych Transportowców (Philippine Confederation of Drivers Organization and Alliance of Concerned Transport Operators) 0,3%
Organisasyon ng Manggagawang Mag-aangat sa Republika 0,29%
Konfederacja Stowarzyszeń Sprzedawców Zboża Filipin (Confederation of Grains Retailers Association of the Philippines) 0,27%
Lapiang Manggagawa 0,25%
Filipińskie Stowarzyszenie Emerytów (Philippine Association of Retired Persons) 0,24%
Zgrupowanie Rolników i Rybaków Filipin S.A. (Farmers and Fisherfolks Aggrupation of the Philippines, Inc.) 0,23%
Organizacja Aging Pilipino S.A. (Aging Pilipino Organization, Inc.) 0,22%
Kaisang Loob para sa Marangal na Paninirahan 0,21%
Partido Katutubong Pilipino 0,18%
Partido Isang Bansa, Isang Diwa 0,14%
Stowarzyszenie Visai Filipin (Visayan Association of the Philippines) 0,1%
Nowelizacja i Pieniądze na Jedzenie S.A. (Novelty Entrepreneurship & Livelihood for Food, Inc.) 0,1%
Plemienne Stowarzyszenie Filipin S.A. (Tribal Association of the Philippines, Inc.) 0,07%
Federacja Reformy Rolnej Farmerów Filipin S.A. (Federation of Land Reform Farmers Philippines, Inc.) 0,07%
Sandigang Maralita 0,06%
Demokratyczni Robotnicy Filipin (Democratic Workers of the Philippines) 0,03%
WYNIKI (Senat):
Koalicja Prawdy i Doświadczeń na rzecz Jutra (Koalisyon ng Katapatan at Karanasan sa Kinabukasan) 7 mandatów
Koalicja Zjednoczonych Filipińczyków (Koalisyon ng Nagkakaisang Pilipinos) 5 mandatów
W SKRÓCIE: konstytucja stanowi, iż poza 214 członkami wybieralnymi, prezydent może mianować do 36 własnych deputowanych. Wyniki wyborów parlamentarnych tradycyjnie na Filipinach nie zostały ogłoszone przez miesiąc od momentu wyborów, więc nie możemy Państwu przedstawić podziału mandatów w nowym parlamencie. Wykaz partii, które dostały się do Izby Reprezentantów przedstawimy zatem w czerwcowej Kronice wyborczej.
REPUBLIKA DOMINIKAŃSKA - wybory prezydenckie
data: 16 maja 2004 r.
do obsadzenia: urząd prezydenta państwa na 4-letnią kadencję
WYNIKI:
frekwencja 72,84%
Leonel Antonio Fernández Reyna (Partia Wyzwolenia Dominikany) 57,11%
Rafael Hipólito Mejía Domínguez (Dominikańska Partia Rewolucyjna) 33,65%
Rafael Eduardo Estrella Virella (Reformatorska Partia Socjalchrześcijańska) 8,65%
W SKRÓCIE: w wyborach na Dominikanie zwyciężył były prezydent Fernández (1996-2000) nad aktualnym prezydentem Mejíą. Obaj zostawili w polu pokonanego byłego doradcę trzeciego szefa państwa, Joaquína Balaguera (1960-62, 1966-78). Po raz pierwszy w historii głosowali też Dominikańczycy przebywający zagranicą - specjalne okręgi wyborcze wyznaczono m.in. w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Wenezueli i Hiszpanii. Mejía przegrał wybory, gdyż nie zrealizował swych obietnic wyborczych podniesienia poziomu opieki zdrowotnej i edukacji, a co gorsza doprowadził do zwiększenia długu publicznego oraz kryzysu finansowego, który spowodował 42% inflację i 50% dewaluację peso. Prezydent-elekt dr Fernández swoją młodość spędził na emigracji w USA. Był do tej pory jedynym prezydentem Dominikany, wywodzącym się z PLD. W rankingu Freedom House Dominikana otrzymała dwie dwójki w skali siedmiostopniowej (zarówno za prawa polityczne, jak i obywatelskie), co czyni republikę krajem wolnym.
KONFEDERACJA SZWAJCARSKA - referendum
data: 16 maja 2004 r.
WYNIKI:
frekwencja 50,3%
zagadnienie 1: Decyzja związkowa w sprawie finansowania AHV/IV [chodzi o system emerytalny - przyp. mp] poprzez podwyższenie wysokości podatku VAT (Bundesbeschluss über die Finanzierung der AHV/IV durch Anhebung der Mehrwertsteuersätze)
za 34,13%, przeciw 65,87%
zagadnienie 2: Decyzja związkowa w sprawie nowego uposażenia w wyrównaniu finansowym i określenia podziału kompetencji pomiędzy związkiem i kantonami (Bundesbeschluss zur Neugestaltung des Finanzausgleichs und der Aufgabenteilung zwischen Bund und Kantonen (NFA))
za 32,11%, przeciw 67,89%
zagadnienie 3: Decyzja związkowa w sprawie nowego prawa finansowego (Bundesbeschluss über eine neue Finanzordnung)
za 31,44%, przeciw 68,56%
W SKRÓCIE: zagadnienie pierwsze zostało przedstawione przez Szwajcarską Federację Związków Handlowych. W związku z sytuacją demograficzną propozycja przewidywała podwyższenie wieku emerytalnego kobiet do 65. roku życia, obniżenie emerytur wdowom oraz finansowanie funduszy emerytalnych ze zwiększonego VATu, dzięki czemu sprawność systemu emerytalnego Szwajcarii byłaby zapewniona co najmniej do 2015 r. Drugie pytanie dotyczyło również zwiększenia podatku VAT - tym razem o 1,8%. 1% miał być przeznaczony na fundusze emerytalne, zaś reszta - na fundusz inwalidzki. Trzecia kwestia to inicjatywa ludowa, proponująca obniżenie podatków dla małżeństw, rodzin i właścicieli domów oraz redukcja opłat skarbowych. Wszystkie propozycje upadły w głosowaniu jednogłośnie, żaden kanton się nie wyłamał. Frekwencja wahała się od 42,1% w półkantonie Appenzell - Inner-Rhoden do 57,48% w kantonie Neuchâtel i była w sumie o 5% większa, aniżeli w poprzednim, lutowym referendum. Freedom House przyznał Szwajcarii w siedmiostopniowej skali dwie noty maksymalne za prawa polityczne i obywatelskie.
REPUBLIKA MALAWI - wybory parlamentarne
data: 20 maja 2004 r.
do obsadzenia: 193 miejsca w Zgromadzeniu Narodowym Malawi (Malawi National Assembly) na 5-letnią kadencję w okręgach jednomandatowych
WYNIKI:
frekwencja 54,09%
Kongresowa Partia Malawi (Malawi Congress Party; przywódca: John Tembo) 56 mandatów
Zjednoczony Front Demokratyczny (United Democratic Front; Bakili Muluzi) 49 mandatów
niezależni 39 mandatów
Partia Republikańska (Republican Party) 15 mandatów
Sojusz Narodowo-Demokratyczny (National Democratic Alliance; Brown Mpinganjira) 8 mandatów
Ludowy Ruch Postępowy (Peoples Progressive Movement) 6 mandatów
Sojusz na rzecz Demokracji (Alliance for Democracy; Chakufwa Chihana) 6 mandatów
Ruch na rzecz Prawdziwej Demokracji (Movement for Genuine Democracy) 3 mandaty
Kongres na rzecz Jedności Narodowej (Congress for National Unity) 1 mandat
Ludowa Partia Transformacji (Peoples Transformation Party) 1 mandat
do parlamentu nie dostały się:
Demokratyczna Partia Malawi (Malawi Democratic Party)
Forum Malawi na rzecz Jedności i Rozwoju (Malawi Forum for Unity and Development)
Narodowy Ruch Solidarności (National Solidarity Movement)
Nowy Kongres na rzecz Demokracji (New Congress for Democracy)
Partia Jedności Narodowej (National Unity Party)
Partia Wolności Pamodzi (Pamodzi Freedom Party)
W SKRÓCIE: wybory parlamentarne zwyciężyła partia, będąca w latach 1966-93 jedyną legalną partią w kraju. W przeciwieństwie do większości innych reżimów afrykańskich prezydent Malawi Hastings Kamuzu Banda (1966-94) nie realizował miejscowej wersji marksizmu, lecz starał się zachować wolny rynek i dobre kontakty z Zachodem, a nawet z RPA. Obecnie MCP ponownie doszła do władzy, przynajmniej jeśli chodzi o parlament. Głównymi tematami kampanii wyborczej były ubóstwo (PKB na osobę nie przekracza 600$), dostęp do edukacji, bezrobocie, zacofanie rolnictwa i postępująca epidemia AIDS. Do parlamentu dostało się 27 kobiet, co stanowi 14% składu izby. Malawi w siedmiostopniowej skali Freedom House otrzymało dwie czwórki za prawa polityczne i obywatelskie, są więc państwem częściowo wolnym.
REPUBLIKA MALAWI - wybory prezydenckie
data: 20 maja 2004 r.
do obsadzenia: urzędy prezydenta i wiceprezydenta państwa na 5-letnią kadencję, obsadzane w jednej turze
WYNIKI:
frekwencja 54,09%
Bingu wa Mutharika, Cassim Chilumpha (Zjednoczony Front Demokratyczny) 35,15%
John Zenasi Ungapake Tembo, Peter Chiwona (Kongresowa Partia Malawi) 28,57%
Gwandaguluwe Chakuamba, Aleke Banda (Koalicja Mgwirizano) 25,3%
Brown James Mpinganjira, Clara Makungwa (Sojusz Narodowo-Demokratyczny) 8,51%
Justin Chimera Malewezi, Jimmy Hastings Koreia Mpatsa 2,47%
W SKRÓCIE: już drugi raz z rzędu wybory prezydenckie w tym ponadjedenastomilionowym południowoafrykańskim kraju wygrał kandydat partii przez 30 wcześniejszych lat opozycyjnej. Bingu wa Mutharika zastąpi bowiem swego partyjnego kolegę Bakili Muluziego, który odsłużył dla kraju już dwie pięcioletnie kadencje. Niestety, wybory przyniosły falę przemocy - młodzieżowe bojówki rządzącej UDF, z której wywodzi się Mutharika uciekały się do terroru wobec przeciwników politycznych. Duże dysproporcje w poparciu poszczególnych kandydatów widać w analizie wyników w regionach. Zwycięzca zebrał od 16,2% do 53,1% w zależności od regionu (Malawi dzieli się na trzy regiony), Tembo w dwóch regionach otrzymał zaledwie 2,1% i 3,3%, za to w Centrum - aż 62,2%. Północ była zaś bastionem Chakuamby, który zdobył tam aż 73,3% głosów (w pozostałych regionach 7,7% i 24,5%). Mpinganjira otrzymał największe, ponad piętnastoprocentowe poparcie na Południu.
REPUBLIKA FEDERALNA NIEMIEC - wybory prezydenckie
data: 23 maja 2004 r.
do obsadzenia: urząd prezydenta federalnego na 5-letnią kadencję, obsadzany w głosowaniu przez 1.204-osobowe Zgromadzenie Federalne (Bundesversammlung), czyli ciało złożone w równej liczbie z deputowanych Izby Federalnej (Bundestag) i przedstawicieli delegowanych przez 16 Izb Krajowych (Landtagów)
WYNIKI:
Horst Köhler (Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna) 604 głosy (50,17%)
Gesine Schwan (Socjaldemokratyczna Partia Niemiec) 589 głosów (48,92%)
wstrzymało się 11 elektorów (0,91%)
W SKRÓCIE: kandydat CDU, popierany też przez Unię Chrześcijańsko-Społeczną (CSU) i Partię Wolnych Demokratów (FDP) zwyciężył zaledwie jednym głosem z kandydatką SPD i Zielonych. Wynik oznacza, iż 18 prawicowych elektorów nie głosowało na własnego kandydata. Na panią Schwan głosowało natomiast 20 elektorów ponad liczbę delegatów SPD/Zielonych. Köhler urodził się w 1943 r. w Skierbieszowie na Zamojszczyźnie w rodzinie przesiedlonej z Besarabii. W latach 2000-04 był dyrektorem zarządzającym Międzynarodowego Funduszu Walutowego (IMF). Za jego kadencji przyjęto do IMF San Marino i Timor Wschodni oraz odwieszono członkostwo Jugosławii. Jego kontrkandydatka jest natomiast rektorem Europejskiego Uniwersytetu Viadrina we Frankfurcie nad Odrą. Protesty wzbudziła nominacja elektorska dla byłego ministra-prezydenta Badenii-Wirtembergii (1966-78) Hansa Filbingera z CDU, który w czasie II wojny światowej był sędzią wojskowym, biorącym udział w wydawaniu wyroków śmierci dla dezerterów. Prezydent RFN pełni funkcje reprezentacyjne. Nie ma realnej władzy, a zatem kandydaci są politykami trzeciego sortu, szerzej nieznanymi w społeczeństwie naszych zachodnich sąsiadów. Z CDU wywodzili się do tej pory czterej powojenni zachodnioniemieccy prezydenci - Karl Heinrich Lübke (1959-69), Karl Carstens (1979-84), Richard von Weizsäcker (1984-94) i Roman Herzog (1994-99), a także prezydent Izby Ludowej Niemieckiej Republiki Demokratycznej Sabine Bergmann-Pohl (kwiecień-październik 1990) i trzech burmistrzów zarządzających Berlina Zachodniego (Walther Schreiber 1953-55, Richard von Weizsäcker 1981-84 i Eberhard Diepgen 1984-89). Dwie jedynki otrzymały Niemcy w rankingu Freedom House za wolności obywatelskie i polityczne (w siedmiostopniowej skali).
TERYTORIUM POLINEZJI FRANCUSKIEJ (kraj zamorski Francji) - wybory parlamentarne
data: 23 maja 2004 r.
do obsadzenia: 57 miejsc w Zgromadzeniu Polinezji Francuskiej (Assemblée de la Polynésie française) na 5-letnią kadencję w głosowaniu proporcjonalnym
WYNIKI:
frekwencja 78,32%
Zgromadzenie Ludowe (Tahoera’a Huiraatira; przywódca: Gaston Flosse) 45,72%, 28 mandatów
koalicja Unia na rzecz Demokracji (Tapura Amui No Te Faatereraa) 37,84%, 28 mandatów, w tym:
Unia na Rzecz Demokracji Manahune (Tapura Amui No Te Faatereraa Manahune; Oscar Temaru) i Nowa Ziemia (Aia Api; Émile Vernaudon) 31,21%, 25 mandatów
Tapura Amui No Raromotai 5,6%, 2 mandaty
Unia na rzecz Demokracji Manahune - Tuhaa Pae (Tapura Amui No Te Faatereraa Manahune - Tuhaa Pae; Chantal Flores) 1,03%, 1 mandat
pozostałe partie w parlamencie:
Nowa Gwiazda (Fetia Api; Philip Schyle) 5,63%, 1 mandat
Ten Kraj Jest Twój (No Oe E Te Nunaa; Nicole Bouteau) 4,77%, 1 mandat
do parlamentu nie weszły:
Te Hono E Tau I Te Honoaui (Stanley Cross) 1,45%
Heiura - Zieloni Polinezyjscy (Heiura - Les Verts polynesiens; Loic Brigato) 1,02%
Te Henua Enana A Tu (Joseph Kaiha) 0,95%
Te Taata Tahiti Tiama (Charlie Ching) 0,84%
Manahune (Justin Arapari) 0,78%
Te Henua Enana Kotoa (Louis Taata) 0,71%
Te Reo O Te Nunaa (Ezekiela Tchong Tai) 0,23%
Odpowiedzialni za Ziemię Ojczystą (Te Akatia O Te Henua Enana; François Teikitutoua) 0,04%
poniżej 0,005% poparcia uzyskał:
Komitet Sprawiedliwej Obrony Fenua-Tupuna (Comité Justice Defense Fenua-Tupuna; Taverio Richmond) 6 głosów
W SKRÓCIE: do przedterminowych wyborów na tym ćwierćmilionowym terytorium doszło wskutek rozwiązania na prośbę prezydenta wysp Gastona Flosse’a przez prezydenta Jacquesa Chiraca miejscowego parlamentu. 15 maja francuski Trybunał Administracyjny odrzucił prośbę partii opozycyjnych o przesunięcie terminu wyborów na środek czerwca z uwagi na brak czasu na przygotowanie się. Francuzi w przeszłości stopniowo zwiększali zakres autonomii Polinezji Francuskiej. W 1946 r. stała się ona terytorium zamorskim (territoire d’outre-mer), w 2003 r. zbiorowością terytorialną (collectivité territoriale) zaś w lutym 2004 r. jako jedyna francuska posiadłość Polinezja cieszy się statusem kraju zamorskiego (pays d’outre-mer). Partie niepodległościowe są dość silne, ale nie na tyle aby samodzielnie utworzyć rząd, co jeszcze się w historii posiadłości nie zdarzyło. Zwyciężyła partia rządząca, konserwatywna prezydencka TH, największe poparcie, 75,85% uzyskując na Wyspach Gambiera i Tuamotu Wschodnich, jednak na liczących ponad połowę całej ludności Wyspach Na Wietrze wygrali nieznacznie konkurenci z UPDM - właśnie dlatego TH brakuje do absolutnej większości w parlamencie jednego głosu. O pechu może mówić Komitet Sprawiedliwej Obrony Fenua-Tupuna - wystawił sześciu kandydatów i tyle też głosów oddano na jego listę… Zwycięska partia obsadzała stanowisko prezydenta Zgromadzenia dwukrotnie - w 1987 r. (Jacques Teuira) oraz od 2001 r. (Lucette Taero).
REPUBLIKA OSETIA POŁUDNIOWA (państwo nieuznawane) - wybory parlamentarne
data: 23 maja 2004 r.
do obsadzenia: 34 miejsca w (Parłamient Riespubliki Jużnaja Osietija) w ordynacji mieszanej
WYNIKI:
frekwencja 70%
Republikańska Partia Polityczna „Jedność” (Riespublikanskaja politiczeskaja partija „Jedinstwo”; przywódca: Eduard Dżambiejewicz Kokojty) 54,6%, 9 mandatów
Komunistyczna Partia Republiki Osetia Południowa (Kommunisticzeskaja partija Riespubliki Jużnaja Osietija; Stanisław Koczijew) 24,7%, 4 mandaty
Ludowa Partia Republiki Osetia Południowa (Narodnaja partija Riespubliki Jużnaja Osietija) 11,4%, 2 mandaty
przeciw wszystkim 2,9%
13 pozostałych mandatów obsadzono w okręgach jednomandatowych - nie udało się dotrzeć do rezultatów
4 miejsca pozostaną puste - są zarezerwowane dla Gruzinów, którzy tradycyjnie bojkotują wybory
W SKRÓCIE: Osetia Południowa odłączyła się od Gruzji po wojnie w 1992 r. Od tej pory przy pomocy rosyjskich żołnierzy torpeduje gruzińskie próby zjednoczenia państwa. 90-tysięczny kraj przeprowadził właśnie czwarte w swej quasi-niepodległej historii wybory parlamentarne. Prezydent Eduard Kokojty dąży przede wszystkim do włączenia swej republiki do Federacji Rosyjskiej oraz połączenia z autonomiczną Osetią Północną. Hasło wyborcze jego partii brzmiało: „Jeśli chcesz Zjednoczonej Osetii, głosuj na Partię Jedności”. W stolicy Osetii Płd., Cchinwali zawisł olbrzymi billboard z hasłem „Władimir Putin - Nasz Prezydent”. Moskwa nie jest jednak zainteresowana zaognianiem konfliktu na Kaukazie, do którego doprowadziłoby włączenie Osetii Płd. Do zjednoczenia Gruzji wezwał ostatnio prezydent Micheil Saakaszwili, zaś organizacja „Dość” („Kmara”), która walnie przyczyniła się do rewolucji róż w listopadzie 2003 r. otwarcie szykuje się do przewrotu. Jedność podtrzymała swój status partii władzy. Wybory były monitorowane przez obserwatorów z rosyjskiej Osetii Północnej oraz z nieuznawanych Abchazji i Transnitrii.
NIEZALEŻNE PAŃSTWO PAPUI - NOWEJ GWINEI - wybory gubernatora generalnego
data: 27 maja 2004 r.
do obsadzenia: urząd gubernatora generalnego, obsadzany przez 109-osobowy Parlament Narodowy (National Parliament)
WYNIKI:
frekwencja 88,01% (96 deputowanych)
IV tura:
Sir Paulius Matane 50 głosów (52,09%)
Sir Pato Kakaraya 46 głosów (47,92%)
w poprzednich turach odpadli:
Sir Albert Kipalan (III tura)
Sir Joseph Nombri (II tura)
Nahau Rooney (I tura)
W SKRÓCIE: gubernator generalny pełni w Papui - Nowej Gwinei (PNG) funkcję reprezentanta formalnej głowy państwa, brytyjskiej królowej Elżbiety II, bowiem PNG jest państwem Wspólnoty Narodów. Zgodnie z prawem mogło kandydować zaledwie 6 osób, zaś zwycięzcą okazał się autor 34 książek, podróżnik i dziennikarz stołecznej gazety The National oraz telewizji EMTV Sir Paulius Matane (czy też po prostu Sir Paulius - papuaskie gazety tradycyjnie piszą o politykach, posiadających tytuł szlachecki, używając jedynie ich imion). Matane jest postrzegany jako zwykły człowiek, posługuje się prostym i zrozumiałym dla wszystkich językiem. Sąd Najwyższy PNG anulował dwa zeszłorocznie wskazania parlamentu co do obsady stanowiska gubernatora generalnego. Obowiązki gubernatora pełnił od listopada ub. roku Bill Skate, który sam zresztą był w marcu o krok od utraty swej tymczasowej funkcji. Papua - Nowa Gwinea w rankingu Freedom House otrzymała noty odpowiednio 2 i 3 za wolności polityczne i obywatelskie, co zaliczą ją do krajów wolnych.
KALENDARIUM:
BAHRAJN: 21 maja król Sheikh Hamad ibn ‘Isa al-Khalifah wyrzucił swego ministra spraw wewnętrznych Sheikha Muhammada ibn Khalifah al-Khalifah, zastępując go Rashidem ibn Abdullahem ibn Ahmaden al-Khalifah.
BANGLADESZ: 16 maja parlament przyjął poprawkę do konstytucji, zwiększającą parytet kobiet w parlamencie z 30 do 45 miejsc, jednocześnie powiększając ilość mandatów z 300 do 345.
CYPR: po rekonstrukcji rządu Iakovos Keravnos objął tekę ministra finansów.
DOMINIKANA: nowym prezydentem został 16 maja wybrany Leonel Fernández z Partii Wyzwolenia Dominikany.
FILIPINY: ze wstępnych wyników wyborów powszechnych z 10 maja wynika, że prezydentem na drugą kadencję została Gloria Macapagal-Arroyo, jej zastępcą został Noli de Castro, zaś najpopularniejszą partią polityczną w wyborach parlamentarnych okazał się ruch „Naród Pierwszy”.
FRANCJA: 9 maja w wyborach parlamentarnych na Nowej Kaledonii zwyciężyły ex aequo Ruch - Unia na rzecz Większości Prezydenckiej oraz Przyszłość Razem. 23 maja w przedterminowych wyborach parlamentarnych w Polinezji Francuskiej zwyciężyło Zgromadzenie Ludowe prezydenta Gastona Flosse’a.
GRUZJA: 6 maja prezydent Micheil Saakaszwili ogłosił odsunięcie od władzy prezydenta autonomicznej Republiki Adżarii Aslana Abaszidzego oraz premiera Rostoma Dżaparidzego i przejęcie tymczasowo urzędu szefa autonomii. Władzę w Adżarii przejęła następnego dnia specjalna Rada Tymczasowa, której przewodniczącym został Lewan Warszalomidze. 23 maja w samozwańczej Republice Osetia Południowa odbyły się wybory parlamentarne, w których wygrała prezydencka partia „Jedność”.
GWINEA-BISSAU: 10 maja urząd premiera objął Carlos Gomes Júnior. W skład jego rządu weszli Soares Sambu (MSZ), Daniel Gomes (obrona), Joao Aladje Fadiah (finanse) i Aristides Gomes (MSW).
HOLANDIA: królowa Beatrycze mianowała 7 maja Fredisa Refunjola gubernatorem karaibskiej wyspy Aruba.
INDIE: 1 maja po śmierci gubernatora stanu Madhya Pradesh Rama Prakasha Gupty urząd objął dotychczasowy gubernator Chhattisgarhu Krishna Mohan Seth, zachowując także swe poprzednie stanowisko. 10 maja odbyła się ostatnia, piąta tura wyborów parlamentarnych. Zwyciężył Indyjski Kongres Narodowy Sonii Gandhi. W wyborach lokalnych w Sikkimie 31 z 32 miejsc w parlamencie obsadził Sikkimski Front Demokratyczny. 13 maja zrezygnował premier Atal Bihari Vajpayee. 22 maja został zaprzysiężony nowy premier Manmohan Singh, który następnego dnia zaprezentował skład swego gabinetu: K. Natwar Singh (MSZ), Pranad Mukherjee (obrona), Palaniappan Chidambaram (finanse i sprawy spółek), Shivraj Patil (MSW), Ram Vilas Paswan (chemikalia i nawozy, stal), Praful Patel (lotnictwo cywilne), Kamal Nath (handel i przemysł), Dayanidhi Maran (komunikacja i technologia informatyczna), Jaipal Reddy (kultura, informacja, radio i telewizja), Anbumani Ramadoss (zdrowie i opieka nad rodziną), Arun Singh (rozwój zasobów ludzkich), Hans Raj Bhardwaj (prawo i sprawiedliwość), Mani Shankar Aiyar (rządy lokalne, ropa naftowa i gaz ziemny), Ghulam Nabi Azad (sprawy parlamentarne, rozwój miast), P.M. Sayeed (elektrownie), Laloo Prasad Yadav (koleje), Shankersinh Vaghela (tekstylia), Priyaranjan Dasmunshi (zasoby wodne), J.N. Dixit (doradca ds. bezpieczeństwa narodowego), T.K.A. Nair (pierwszy sekretarz Urzędu Premiera). 13 maja ogłosił swoją rezygnację minister naczelny stanu Karnataka S.M. Krishna. 27 maja jego następcą został Dharam Singh. 14 maja nowym ministrem naczelnym stanu Andhra Pradesh został Y.S. Rajasekhara Reddy.
INDONEZJA: wschodniotimorski Trybunał ds. Zbrodni Wojennych wydał 10 maja nakaz aresztowania kandydata na prezydenta Indonezji z ramienia partii Golkar gen. Wiranty, oskarżonego o bezczynność w obliczu masakr, jakich dopuszczały się proindonezyjskie bojówki w Timorze Wschodnim w 1999 r. 24 maja Oemarsono przegrał z Sjachroeddinem wybory na gubernatora prowincji Lampung.
IRAK: 1 maja nowym prezydentem Rady Rządzącej został szyita Ezzedine Selim z Islamskiego Ruchu al-Dawa. 7 maja w proteście przeciw stosowanym wobec irackich więźniów przez Amerykanów i Brytyjczyków torturach zrezygnował ze stanowiska minister ds. praw człowieka Abdul-Basat al-Turki. Ezzedine Salim zginął w zamachu 17 maja, zastąpił go sunnita Ghazi Mashal Ajil al-Yawar.
IRAN: 7 maja w drugiej turze wyborów parlamentarnych zwyciężyli konserwatyści.
IZRAEL: parlamentarzyści nie zdołali 3 maja uchwalić wotum nieufności wobec rządu Ariela Sharona (wynik 46:62).
KONGO-KINSZASA: na nowego gubernatora Katangi 16 maja otrzymał nominację, zaś 10 dni później został zaprzysiężony Kisula Ngoy.
KOREA POŁUDNIOWA: Sąd Konstytucyjny 14 maja unieważnił impeachment prezydenta Roh Moo-hyuna. Dotychczasowy premier Goh Kun (pełniący też dotychczas obowiązki szefa państwa) zrezygnował, zaś rezygnacja została przyjęta 24 maja, zaś jego obowiązki tymczasowo przejął Lee Hun-jai.
KUWEJT: 16 maja Rada Ministrów przyjęła ustawę, dającą kobietom czynne i bierne prawo wyborcze. Akt musi teraz zostać zaakceptowany przez emira Sheikha Jabira III al-Ahmada al-Jabira al-Sabah oraz Gromadzenie Narodowe. Jeśli wszystko pójdzie po myśli ministrów, kobiety będą mogły udać się do lokali wyborczych już w 2007 r.
LITWA: 4 maja złożył przysięgę nowy minister finansów Algirdas Butkevičius. Tego samego dnia parlament stosunkiem głosów 64:17 przy 5 wstrzymujących się zabronił odsuniętemu od władzy prezydentowi Rolandasowi Paksasowi udziału w kolejnych wyborach prezydenckich.
MACEDONIA: dotychczasowy premier Branko Crvenkovski objął 12 maja urząd prezydenta. Dwa dni później misję sformowania nowego rządu otrzymał dotychczasowy minister spraw wewnętrznych Hari Kostov. Po zaprzysiężeniu 31 maja następcą Kostova na fotelu szefa MSW został Siljan Avramovski, pozostałe kluczowe ministerstwa pozostały w starym składzie.
MALAWI: w wyborach prezydenckich 20 maja zwyciężył dr Bingu wa Mutharika (wraz z dr Cassimem Chilumphą jako kandydatem na wiceprezydenta) ze Zjednoczonego Frontu Demokratycznego, zaś Kongresowa Partia Malawi wygrała wybory parlamentarne. 24 maja Mutharika został zaprzysiężony.
MALI: nowy premier Ousmane Issoufi Maiga przedstawił 2 maja skład swego rządu. Obsada ważniejszych ministerstw: Moctar Ouane (MSZ), Mamadou Sissouma (obrona), Aboubacar Traoré (finanse), ministrem spraw wewnętrznych i administracji terytorialnej pozostał gen. Kafougouna Koné.
NAMIBIA: prezydent Sam Nujoma zdymisjonował 24 maja szefa dyplomacji Hidipo Hamutenyę. Jego następcą został 27 maja Marco Hausiku.
NEPAL: 7 maja zrezygnował ze stanowiska premier Surya Bahadur Thapa.
NIEMCY: Zgromadzenie Federalne wybrało 23 maja Horsta Köhlera dziewiątym prezydentem Republiki Federalnej.
NIGERIA: 18 maja prezydent Olusegun Obasanjo odsunął na pół roku od władzy gubernatora prowincji Plateau Joshuę Dariyego. W tym czasie jego obowiązki będzie pełnił gen. Chris Alli. Decyzja ta jest związana z falą pogromów, jakie przetoczyły się przez tę prowincję.
NOWA ZELANDIA: premier Helen Clark wygrała 4 maja parlamentarne głosowanie nad wotum nieufności 62:58.
PANAMA: 2 maja w wyborach prezydenckich zwyciężył Martín Torrijos. W wyborach parlamentarnych natomiast zwyciężyli rewolucyjni demokraci prezydenta-elekta.
PAPUA - NOWA GWINEA: premier Sir Michael Somare zdymisjonował 18 maja siedmiu ministrów, w tym szefa resortu obrony Kappę Yarkę, którego zastąpił Mathew Gubag. 27 maja parlament wybrał Sir Pauliasa Matanego nowym gubernatorem generalnym. Następnego dnia nowym spikerem parlamentu został zaś Jeffery Nape i to on do momentu zaprzysiężenia gubernatora-elekta będzie pełnił jego obowiązki.
PERU: minister spraw wewnętrznych Fernando Rospigliosi nie przetrwał 5 maja głosowania w Kongresie nad wotum nieufności; przegrał je stosunkiem głosów 62:39. 7 maja jego następcą został Javiér Reátegui.
POLSKA: 2 maja Marek Belka (oficjalnie bezpartyjny, bowiem nie przeszedł weryfikacji w ramach SLD - nie stawił się na rozmowę ze swym kołem, gdyż przebywał w Iraku) zastąpił Leszka Millera na stanowisku premiera. W skład jego rządu weszło siedmiu dotychczasowych ministrów: Jerzy Hausner (SLD, wicepremier, minister gospodarki i pracy), Włodzimierz Cimoszewicz (SLD, MSZ), Jerzy Szmajdziński (SLD, MON), Andrzej Raczko (bezpartyjny, finanse), Wojciech Olejniczak (SLD, rolnictwo i rozwój wsi), Waldemar Dąbrowski (bezpartyjny, kultura) oraz Michał Kleiber (bezpartyjny, nauka i informatyzacja). Nowi ministrowie: Izabela Jaruga-Nowacka (UP, wicepremier ds. społecznych), Ryszard Kalisz (SLD, MSWiA), Jacek Socha (bezpartyjny, skarb państwa), Krzysztof Opawski (bezpartyjny, infrastruktura), Mirosław Sawicki (bezpartyjny, MENiS), Wojciech Rudnicki (PSL, zdrowie), Krzysztof Pater (bezpartyjny, polityka społeczna - nowe ministerstwo), Marek Sadowski (bezpartyjny, sprawiedliwość) i Jerzy Swatoń (Stowarzyszenie Ordynacka, środowisko). Szefem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w randze ministra został Sławomir Cytrycki (Ordynacka). Premier Belka przyjął 4 maja dymisję szefa Agencji Wywiadu Zbigniewa Siemiątkowskiego. 14 maja posłowie nie udzielili rządowi Belki wotum zaufania stosunkiem głosów 226:188. 19 maja z przyczyn zdrowotnych zrezygnował minister zdrowia Wojciech Rudnicki. Jego obowiązki przejściowo będzie pełnił wicepremier Hausner.
ROSJA: 9 maja zginął w zamachu bombowym prezydent autonomicznej Republiki Czeczeńskiej Achmad Abdulgamidowicz Kadyrow. Obowiązki szefa republiki będzie tymczasowo pełnił premier Siergiej Abramow. Syn zamordowanego prezydenta Ramzan Achmadowicz Kadyrow został natomiast pierwszym wicepremierem republiki.
SERBIA I CZARNOGÓRA: naczelnik Tymczasowej Misji Administracyjnej Narodów Zjednoczonych w Kosowie i przewodniczący Tymczasowej Rady Administracyjnej, Fin Harri Holkeri zrezygnował 25 maja. Do momentu wyboru jego następcy obowiązki administratora będzie pełnił dotychczasowy zastępca Holkeriego, Amerykanin Charles H. Brayshaw.
SYRIA: gen. Hassan Turkmani zastąpił 13 maja gen. Mustafę Tlassa na stanowisku ministra obrony.
SZWAJCARIA: 1 maja prezydentem Rady Kantonu Valais został Jean-René Fournier, zaś prezydentem rządu Zurychu - Ruedi Jeker. 16 maja obywatele odrzucili w referendum wszystkie trzy propozycje, dotyczące zmiany systemu podatkowego.
TAJWAN: rozpoczęło się powtórne przeliczanie głosów, oddanych w wyborach prezydenckich 20 marca. Chen shui-bian miał pokonać swego konkurenta Lien Chana większością zaledwie 30 tys. głosów, po czym Lien oskarżył Chena o fałszerstwa. Prezydent Chen ogłosił zaś 11 maja skład swego nowego rządu, który przejmie władzę 20 maja. Prezydentem Juanu Wykonawczego (szefem administracji) został Yu Shyi-kun, jego zastępcą - Lin Hsin-yi, zaś sekretarzem generalnym Juanu - Chiou I-jen. Prezydentem Juanu Kontrolnego jest Fredrick Chien, Egzaminacyjnego - Hsu Shui-teh, Sądowego - Weng Yuen-sheng, zaś Ustawodawczego - Wang Jin-ping. Obsada ministerstw: Lin Yi-fu (sprawy gospodarcze), Huang Jung-tsun (edukacja), Lee Yung-san (finanse), Mark Chen (MSZ), Yu Cheng-hsien (MSW), Chen Ding-nan (sprawiedliwość), Tang Yao-ming (obrona narodowa), Lin Lin-san (transport i komunikacja); ministrowie bez teki: Chang Yu-hui, Chen Ching-huang, Hu Chien-bao, Huang Jung-tsun, Lin Neng-pai i Tsay Ching-yen. Obsada urzędów centralnych, przewodniczący wchodzą w skład rządu: Youharni Yisicacafute (Komisja ds. Aborygenów), Fan Chen-chung (Rada Rolnicza), Hsia Teh-yu (Rada Energii Atomowej), Huang Hsih-cheng (Centralna Komisja Wyborcza), Lai In-jaw (ochrona konsumentów), Chen Yu-hsiu (sprawy kulturalne), Chen Po-chih (Rada Planowania Gospodarczego i Rozwoju), Chao Yang-ching (Komisja Uczciwego Handlu), Chen Chu (Rada ds. Pracy), Tsai Ying-wen (Rada ds. Terenów Śródlądowych), Hsu Cheng-kuang (Komisja ds. Tybetańskich i Mongolskich), Tu Cheng-sheng (Narodowe Muzeum Pałacowe), Weng Cheng-yi (Narodowa Rada Nauki), Lin Feng-mei (Narodowa Komisja Młodzieży), Chang Fu-mei (Komisja Chińskich Spraw Zamorskich), Hsu Hsin-yi (Komisja Kultury Fizycznej i Sportu), Lin Neng-pai (Komisja Robót Publicznych), Lin Chia-cheng (Komisja Badań nad Rozwojem i Stanem Umysłu), Yang Te-chih (Komisja ds. Weteranów), Tang Teh-chih (sprawy doradztwa zawodowego weteranów odchodzących na emeryturę); Hau Lung-pin (dyrektor Agencji Ochrony Środowiska); dyrektorzy generalni wchodzący w skład rządu: Lin Chuan (budżet, księgowość, statystyka), Chu Wu-hsien (centralne zarządzanie personelem), Lee Ming-liang (Departament Zdrowia), Yeh Kuo-hsin (Rządowe Biuro Informacyjne), Wang Chin-wang (zarządzanie Policją Narodową), Chiou I-ren (Biuro Bezpieczeństwa Narodowego).
VANUATU: Sąd Najwyższy usunął Alfreda Masinga Nalę ze stanowiska prezydenta państwa; funkcję tę Masing pełnił zaledwie przez miesiąc; zastąpi go tymczasowo spiker parlamentu Roger Tom Abiut.
WIELKA BRYTANIA: Laurie Morgan został 1 maja pierwszym w historii wyspy Guernsey ministrem naczelnym (szefem rządu). 10 maja Deborah Barnes Jones został zaprzysiężona na gubernatora wyspy Montserrat. 28 maja nowego gubernatora poznała także karaibska Anguilla - został nim Alan Huckle.
ORGANIZACJE MIĘDZYNARODOWE: 1 maja do Unii Europejskiej przystąpiło 10 nowych członków: Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia i Węgry. Od tej pory UE liczy 25 członków. Każdy nowy kraj członkowski desygnował jednego komisarza; na razie nie obejmą oni jeszcze samodzielnie stanowisk, lecz będą zdobywać doświadczenie u boku dotychczasowych komisarzy. Nowo desygnowani komisarze (w nawiasach kraj pochodzenia, przy kim będą asystować i czym będą się zajmować): Péter Balázs (Węgry, Francuz Jacques Barrot, polityka regionalna), Danuta Hübner (Polska, Francuz Pascal Lamy, handel), Siim Kallas (Estonia, Hiszpan Pedro Solbes Mira, sprawy gospodarcze i monetarne), Joe Borg (Malta, Duńczyk Poul Nielson, rozwój i pomoc humanitarna), Sandra Kalniete (Łotwa, Austriak Franz Fischler, rolnictwo, rozwój wsi i rybołówstwo), Dalia Grybauskaite (Litwa, Luksemburka Viviane Reding, edukacja i kultura), Janez Potočnik (Słowenia, Niemiec Günter Verheugen, rozszerzenie), Ján Figel’ (Słowacja, Fin Erkki Liikanen, społeczeństwo przedsiębiorcze i informacyjne), Markos Kyprianou (Cypr, Niemka Michaele Schreyer, budżet) i Pavel Telička (Czechy, Irlandczyk David Byrne, zdrowie i ochrona konsumentów). 4 maja dyrektorem zarządzającym Międzynarodowego Funduszu Walutowego został Hiszpan Rodrigo Rato.
ZMARLI:
1 maja - Ram Prakash Gupta (ur. 1923), minister naczelny stanu Uttar Pradesh (Indie) 12.11.1999-28.10.2000, gubernator stanu Madhya Pradesh (Indie) od 07.05.2003, reprezentujący skrajnie hinduistyczną Hinduską Partię Ludową;
8 maja - Sir William John Peel (ur. 1912), rezydent Brunei 1946-48, rezydent-komisarz Wysp Gilberta i Ellice (ob. Kiribati oraz Tuvalu) 1949-51;
9 maja - Achmad Abdulgamidowicz Kadyrow (ur. 1951), naczelnik administracji (20.06.2000-27.03.2003) i prezydent (od 27.03.2003) Czeczenii (Rosja), zabity w zamachu bombowym;
17 maja - Ezzedine Salim (ur. 1943), członek Irackiej Rady Rządzącej od 13.07.2003, prezydent Irackiej Rady Rządzącej od 01.05.2004, reprezentujący Islamski Ruch al-Dawa, zginął w zamachu bombowym;
19 maja - E.K. Nayanar (ur. 1919), trzykrotny minister naczelny stanu Kerala (Indie) 25.01.1980-20.10.1981, 26.03.1987-23.06.1991 i 20.05.1996-18.05.2001, reprezentujący Komunistyczną Partię Indii - Marksistowską, a następnie Lewicowy Front Demokratyczny;
28 maja - Carlos Grosjean (ur. 1929), trzykrotny prezydent Rady Stanu Neuchâtel (Szwajcaria) 1968-69, 1970-71 i 1974-75;
28 maja - Bohuslav Hnoupek (ur. 1929), minister spraw zagranicznych Czechosłowacji 1971-88, reprezentujący Komunistyczną Partię Czechosłowacji.
źródła: ABC Radio Australia, Admin.ch, al-Jazeera, CNN, Civil Georgia, ComInf.org, Republic of Philippines Commission on Elections, Congres de la Nouvelle-Calédonie, Election Commission of India, ElectionWorld.org, Europa.eu.int, Freedom House, Haut-commissariat de la Polynésie française, Interia.pl, International Foundation for Election Systems, IranMania.com, Junta Central Electoral de la República Dominicana, Libération, Metro, National Citizens’ Movement for Free Elections, Prawda, PSEPHOS, Reuters, Rulers.org, Rzeczpospolita, Services de l’etat en Polynésie française, The National, Tribunal Electoral de Panamá, Wahlen.ch, Wikipedia, WorldStatesmen.org
POSTCRICTUM OD REDAKCJI
Właśnie mija rok od pojawienia się w naszym serwisie Kroniki Wyborczej e-Polityki - pierwszego i jak dotychczas jedynego pełnego zbioru wyników wyborów z całego świata w polskich mediach. Przez ten rok staraliśmy się Państwu pomagać rozumieć ten szybko zmieniający się świat i być z nim na bieżąco. Dziękujemy za wszystkie słowa uznania i uwagi krytyczne, prosimy o dalsze opinie: zagranica@e-polityka.pl
I dziękujemy, że przez ten rok zechcieliście Państwo śledzić wraz z nami kolejne elekcje na całym globie!
Redaktorzy Kroniki:
Jarosław Błaszczak (maj - październik 2003)
Michał Potocki (listopad 2003 - )
