Od początku lat dziewięćdziesiątych, gdy postradzieckie państwa uzyskały niepodległość, władze na Kremlu zmieniły taktykę wpływu na decyzje podejmowane w poszczególnych krajach. W czasach istnienia Związku Radzieckiego stosowano bezpośrednie rozporządzenia, które bezdyskusyjnie były wykonywane. Kontynuowanie tej „tradycji” w nowej rzeczywistości suwerennych republik nie miało już racji bytu z dwóch powodów. Po pierwsze, nikt już nie podporządkowywał się rosyjskim zarządzeniom, oprócz Białorusi, po drugie, takie bezpośrednie wtrącenie się w wewnętrzne sprawy innych państwa spotkałoby się z krytyką społeczności międzynarodowej.

Przed rokiem, w wyniku pomarańczowej rewolucji, Ukraina rozluźniła więzy dzielące ją z Rosją. Podziały polityczne na linii Kijów-Moskwa zostaną niedługo przypieczętowane powstaniem nowej granicy. Tym razem w sensie fizycznym. Ukraina przystąpiła już do związanych z tym prac budowlanych.

Pobicia polskich obywateli, gazociąg pod dnem Bałtyku..., a teraz kolejne napięcie w stosunkach polsko-rosyjskich. Tym razem za pretekst posłużyło mięso. Oczekiwanego ocieplenia nie przyniosło powołanie na ministra spraw zagranicznych Polski byłego ambasadora w Moskwie Stefana Mellera. Łamiąc porozumienie z Unią Europejską Rosja mści się za pomarańczową rewolucję i niepożądane wypowiedzi prezydenta-elekta Lecha Kaczyńskiego. Podobnie postępuje z innymi państwami regionu.

Przez dwa ostatnie miesiące 2004 roku byliśmy świadkami doniosłych wydarzeń, jakie miały miejsce na Ukrainie. Trudno w dniu dzisiejszym przewidzieć wszystkie skutki tzw. „pomarańczowej rewolucji”, która rozpoczęła się 22 listopada, po zarzutach sztabu wyborczego Wikotora Juszczenki o sfałszowanie wyników drugiej tury wyborów prezydenckich. Dzięki niej jednak kryzys polityczny nabrał rozgłosu poza granicami Ukrainy i zyskał międzynarodową rangę.

Od kilku dni litewskie media i społeczeństwo żyją katastrofą rosyjskiego myśliwca SU-27, który rozbił się 15 września w okolicy Kowna. Spekulacje dotyczące tego zdarzenia nie ustają, mówi się nawet o początku poważnego dyplomatycznego skandalu między Litwą a Rosją.

Priorytety polskiej polityki zagranicznej to sojusz z USA i wsparcie dla przemian na Ukrainie. O konieczności poprawy stosunków z Rosją i wielkimi krajami Europy wspominali tylko nieliczni. No to teraz mamy za swoje.

Od jakiegoś czasu jesteśmy świadkami częstych oskarżeń o antyrosyjskość, padających z Moskwy pod adresem państw byłego bloku wschodniego. Nie jest to może kłamstwo, gdyż mniej lub bardziej uzasadnione przypadki tzw. rusofobii rzeczywiście występują, jednakże słowa Rosjan są zdecydowanie przesadzone, Uderza wręcz, iż w prasie rosyjskiej dość regularnie pojawia się teza, jakoby historia Polski, Gruzji, Ukrainy czy republik nadbałtyckich była świadomie fałszowana. Jaka jest tego przyczyna?

Po przemianach w Europie Środkowej na początku lat 90-tych była przestrzeń Związku Radzieckiego, a w tym przede wszystkim Rosja, pogrążyła się w politycznym i gospodarczym chaosie. Rosyjska polityka zagraniczna, niekonsekwentna i niespójna za rządów Borysa Jelcyna, stał się utrapieniem dla jego następcy Władimira Putina. Nowy rosyjski prezydent musiał utrwalić na Zachodzie wizerunek pragmatycznego, konsekwentnego przywódcy, gwarantującego stabilność kraju i reprezentującego swoją ojczyznę na arenie międzynarodowej w ramach ogólnie przyjętych norm światowego współistnienia.

Jak pokazał trzeci tydzień lutego, ONZ dysponuje już niezbitymi dowodami na akty potwornego ludobójstwa, do jakich wciąż dochodzi w sudańskim regionie Darfur. Najwyżsi urzędnicy sugerują, by przekazać sprawę do Międzynarodowego Trybunału Karnego, władnego sądzić nawet urzędujące głowy państwa. Ale czy w Radzie Bezpieczeństwa nie zabraknie woli politycznej? Czy dysponujące prawem weta Chiny i Rosja zdecydują się porzucić swoich coraz bardziej kłopotliwych sojuszników z Chartumu?

Zabicie Asłana Maschadowa, ostatniego prezydenta wolnej Czeczenii lub, jak wolą prokremlowskie media, międzynarodowego terrorysty i bandyty rzuci się zapewne cieniem na sytuację na Kaukazie, a i zapewne w całej Rosji. Bo też nie może być inaczej. Dla tych Czeczeńów, jak pozostający na emigracji Ahmed Zakajew, którzy będąc niepoprawnymi optymistami, wierzyli jeszcze w jakąś możliwość porozumienia z rządem Putina, jest to cios, po jakim jakiejkolwiek wątpliwości co do polityki rosyjskiej mieć nie można.